Τετάρτη 29 Οκτωβρίου 2025

Γιώργος Ιωάννου, "Να' σαι καλά, δάσκαλε!" [Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β' Γυμνασίου]

Περίληψη: Το διήγημα αναφέρεται στις μεθόδους διδασκαλίας ενός νέου φιλολόγου σε ένα επαρχιακό γυμνάσιο. Ο φιλόλογος υιοθετεί έναν καινοτόμο για τα δεδομένα της εποχής τρόπο διδασκαλίας, αφού καλεί τους ίδιους τους μαθητές να συμβάλλουν στη διαδικασία του μαθήματος, καταθέτοντας όσα οι ίδιοι γνωρίζουν για τον πολιτισμό της περιοχής τους, Η προσέγγιση αυτή ενθουσιάζει τους μαθητές που βιώνουν ένα ευχάριστο μάθημα, αλλά και τους κατοίκους της περιοχής που  αισθάνονται ότι ο φιλόλογος σέβεται τους ίδιους και τον τόπο τους. Ο αφηγητής ωστόσο, μαθητής στο σχολείο,  δυσκολεύεται να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις του μαθήματος, καθώς δεν είναι ντόπιος. Αυτό τον οδηγεί στο να διαπράξει μια  μικρή απάτη, που όμως γίνεται αντιληπτή. Το περιστατικό αυτό οδηγεί τον ώριμο πλέον αφηγητή να προβληματιστεί για τη σχέση του σχολείου με τον πολιτισμό.

Θεματικά κέντρα: α) η σημασία της παράδοσης σ’ έναν κόσμο που αλλάζει με γοργούς ρυθμούς, β) η αντίθεση επαρχίας και αστικών κέντρων όσον αφορά τη διατήρηση της παράδοσης, και γ) τα διαφορετικά μοντέλα διδασκαλία και ο ρόλος του εκπαιδευτικού.

Τα μοντέλα διδασκαλίας: Στο κείμενο παρουσιάζονται δύο μοντέλα διδασκαλίας. Το πρώτο εκπροσωπείται από τον φιλόλογο, ο οποίος δεν παρουσιάζεται σαν αυθεντία που τα γνωρίζει όλα αλλά και ο ίδιος μαθαίνει μέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία και την αλληλεπίδραση με τα παιδιά του σχολείου. Σέβεται την προσωπικότητα των μαθητών του και τους ενθαρρύνει να ξεδιπλώσουν τις γνώσεις τους και να γίνουν ενεργά μέλη. Οι μαθητές αποβάλλουν το φόβο τους και αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες με την καθοδήγηση του δασκάλου τους, που τους συμβουλεύει και τους κατευθύνει στην ανακάλυψη της γνώσης, χωρίς να επιβάλλεται και χωρίς να προσβάλλει. Το δεύτερο μοντέλο ήταν αυτό που ξέραν οι μαθητές και το πλέον διαδεδομένο για την εποχή. Η καταπίεση, οι φωνές, ο φόβος των κακών βαθμών, η απόλυτη υποταγή και η απουσία οποιασδήποτε ενεργητικής συμμετοχής ήταν η καθημερινότητά τους. Οι μαθητές αντιλαμβάνονται την απόκτηση γνώσης μόνο μέσω της αποστήθισης χωρίς την ανάπτυξη κριτικής σκέψης.

Ο φιλόλογος: πρότυπο εκπαιδευτικού, δημιουργικός και ευρηματικός ενθαρρύνει με κάθε τρόπο τους μαθητές του. Αγαπητός σε όλους, κοινωνικός και εγκάρδιος, γνώστης και λάτρης του λαϊκού πολιτισμού εμφυσά τον ενθουσιασμό του σε μικρούς και μεγάλους. Υιοθετεί καινοτόμους  τρόπους διδασκαλίας εμπλέκοντας τους μαθητές του σε κάθε βήμα της διαδικασίας λειτουργώντας υποστηρικτικά και συμβουλευτικά.

Ενότητες -πλαγιότιτλοι:

1.      «Πρόπερσι που φοιτούσα… μας ταιριάζουν απόλυτα»: Η αγάπη του νέου φιλολόγου για τον λαϊκό πολιτισμό.

2.      «Και σε λίγο καιρό … να τα διορθώσετε»: Η μέθοδος διδασκαλίας των δημοτικών τραγουδιών.

3.      «Πάντως, η δική μου η θέση … αμέσως αμέσως»: Η μικρή απάτη του αφηγητή.

4.      «Αλλά σε λίγο …όταν το ξαναπήρε»: Το πάθημα ενός δεύτερου μαθητή.

Αφήγηση/ αφηγητής: α’ πρόσωπη, ομοδιηγητικός

Γλώσσα: απλή, δημοτική με λέξεις της καθημερινότητας.

Ύφος: ζωντανό, παραστατικό / στοχαστικό.

Εκφραστικά μέσα:

Παρομοιώσεις: π.χ. σαν ένα θησαυρός

Μεταφορές: π.χ. ξέρανε τη ρίζα τους και τη φύτρα τους.

Επαναλήψεις: π.χ. ξέρετε αυτό, ξέρετε εκείνο, ξέρετε το άλλο.

ασύνδετα σχήματα: π.χ. έφερνε δίσκους ,μαγνητόφωνα, σλάιτς.

 
Γιώργος Ιωάννου, 1927-1985
Ο Γιώργος Ιωάννου - το πραγματικό του όνομα ήταν Σορολόπης και το άλλαξε στα 1955 - γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και σπούδασε Φιλολογία. Δούλεψε ως καθηγητής στη Μέση Εκπαίδευση και για κάποια χρόνια στο Υπουργείο Παιδείας.

Στην αρχή εμφανίστηκε στα ελληνικά Γράμματα ως ποιητής και στη συνέχεια στράφηκε στην πεζογραφία. Πολλά όμως από τα θέματα των ποιημάτων του και ιδίως τα αυτοβιογραφικά στοιχεία απαντώνται και στα αφηγηματικά του κείμενα. Η αμαρτία, η ενοχή, η ειρωνεία και ο αυτοσαρκασμός, αλλά και το χιούμορ, αποτελούν τα βασικότερα.

Το πρώτο πεζογραφικό του έργο είναι το Για ένα Φιλότιμο (1964) που εκδόθηκε ένα χρόνο μετά την έκδοση της τελευταίας του ποιητικής συλλογής. Ακολούθησε Η σαρκοφάγος (1971) και Η μόνη Κληρονομιά (1974). Ο Ιωάννου εμπνέεται από τη Θεσσαλονίκη της κατοχικής και μετακατοχικής εποχής, τους προσφυγικούς συνοικισμούς, τα Εβραίικα. Ο αφηγητής στα κείμενά του είναι συνήθως ένας ευαίσθητος, ντροπαλός έφηβος, βασανισμένος και φτωχός. Αυτός ο αφηγητής μέσα από τη λειτουργία της μνήμης αναφέρεται σε ό,τι έχει παρατηρήσει, με γλώσσα υπαινικτική, όπου κυριαρχούν οι μικρές περίοδοι, ενώ η σύνδεση των προτάσεων είναι κυρίως παρατακτική. Συχνά το πρώτο πρόσωπο εναλλάσσεται με το τρίτο και με αυτό τον τρόπο η δεδομένη συμμετοχή του αφηγητή διαβαθμίζεται. Ο χώρος των κειμένων του συγγραφέα είναι η πόλη, έστω και κατακερματισμένη, μακριά όμως από τη φύση.
[ΠΗΓΗ: Πολιτιστικός Θησαυρός της Ελληνικής Γλώσσας]

  • Δείτε την ανάλυση του αποσπάσματος σε μια δημιουργία της Κατερίνας Προκοπίου.

 

  • Νικόλαος Πολίτης (1852-1921). Λαογράφος, καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Από τα μαθητικά του χρόνια αναπτύσσεται το έντονο ενδιαφέρον του για το λαϊκό βίο. Μαθητής γυμνασίου ακόμη, δημοσιεύει λαογραφικές μελέτες στα περιοδικά Ευτέρπη και Πανδώρα. Σπούδασε φιλολογία και νομικά, και έγινε μέλος του Φιλολογικού Συλλόγου Παρνασσός. Εξέδωσε με τον Σπυρίδωνα Λάμπρου τα "Νεοελληνικά Ανάλεκτα Παρνασσού". Συνδέθηκε φιλικά με τον βυζαντινολόγο Κάρλ Κρουμπάχερ. Εργάστηκε στην Βιβλιοθήκη της Βουλής και κατέλαβε θέσεις στο Υπουργείο Παιδείας. Εισηγήθηκε την διδασκαλία της δημοτικής στα σχολεία. Το 1890 έγινε καθηγητής Μυθολογίας και Ελληνικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, του οποίου διετέλεσε και πρύτανης. Το 1908 ίδρυσε την Ελληνική Λαογραφική Εταιρεία, το 1909 εξέδωσε το περιοδικό "Λαογραφία" και το 1918 ίδρυσε το Λαογραφικό Αρχείο. Σημαντικότερα έργα του είναι: "Μελέται περί του βίου και της γλώσσης του ελληνικού λαού" και "Εκλογαί από τα τραγούδια του ελληνικού λαού". 

  • Περιηγηθείτε εικονικά το Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας - Θράκης στη Θεσσαλονίκη: http://www.lemmth.gr/eikonike-periegese
  • Επισκεφθείτε τον ιστοχώρο  του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών:http://www.kentrolaografias.gr/
  • Δείτε έναν κατάλογο των Ιστορικών και Λαογραφικών Μουσείων: http://odysseus.culture.gr/h/1/gh110.jsp?theme_id=23  
  • Ακούστε από τη Δανάη σε μουσική και στίχους Αττίκ (Κλέωνα Τριανταφυλλίδη), "Την ώρα που περνούσε τ' οργανάκι". 

  • Διαβάστε ακόμη ένα απόσπασμα από το "Εφήβων και μη", Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα 1984, Πρώτη Έκδοση Έργου:1982 

Βιτσέντζος Κορνάρος "Ερωτόκριτος" (Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ' Γυμνασίου)

Θεόφιλος, "Ερωτόκριτος και Αρετούσα
 Βιογραφικά στοιχεία για το Βιτσέντζο Κορνάρο καθώς και σχολιασμό του έργου του μπορείτε να βρείτε στις Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα.

Ολόκληρο το ποιητικό κείμενο μπορείτε να το βρείτε στο


Το εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης του "Ερωτόκριτου", το 1713.
   

Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού.

Ακούστε τον "Αποχαιρετισμό" με τη φωνή του Νίκου Ξυλούρη. Μουσικά αποσπάσματα από όλο το έργο, εδώ. Ηχητικά αποσπάσματα σε μουσική Νίκου Μαμαγκάκη θα βρείτε στην Ελληνική Μουσική Βιβλιοθήκη.


 

Θεατρικές παραστάσεις: Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος,

 Παράλληλα κείμενα: Να συγκρίνετε τη μάχη Αθηναίων- Βλάχων με τις παρακάτω μονομαχίες.

1) Ομήρου "Ιλιάδα" Η 206-315, Μονομαχία Αίαντα -Έκτορα [Αρχαία Ελληνικά (μτφρ), Ομηρικά Έπη, Β' Γυμνασίου]. 

2) Βιτσέντζος Κορνάρος, "Ερωτόκριτος", Μονομαχία Κρητικού- Καραμανίτη (Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Α' Λυκείου). 



                                                                                                                                          

Τρίτη 21 Οκτωβρίου 2025

1η Ενότητα: "Από τον τόπο μου σε όλη την Ελλάδα" (Νεοελληνική Γλώσσα Β' Γυμνασίου)

 Και αφού ολοκληρώσαμε την ενότητα, ας δούμε ποιους λόγους παρουσίασαν η Ανδρομάχη Κ., ο Βασίλης Αλ. και η Ευαγγελία Γκ. του Β1, για να μας πείσουν να επισκεφτούμε τον Τύρναβο. Εγώ πάντως ... πείστηκα.

Ανδρομάχη Κ.


 Βασίλης Αλ.

Ευαγγελία Γκ.


 


Κυριακή 19 Οκτωβρίου 2025

1. Η διαμόρφωση της μεσαιωνικής ελληνικής βυζαντινής αυτοκρατορίας Ι. ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΑΚΜΗΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ (717 -1025) Παγίωση της βυζαντινής κυριαρχίας στα Βαλκάνια και τη Μ. Ασία

 

2η Ενότητα: "Ζούμε με την οικογένεια" (Νεοελληνική Γλώσσα Β' Γυμνασίου)

 

  • Διαβάστε κείμενα και δείτε πίνακες ζωγραφικής με θέμα "Η αγάπη της μάνας.
  • Επισκεφθείτε τον επίσημο ιστότοπο των παιδικών χωριών SOS .
  •  Διαβάστε τη Διεθνή Σύμβαση του ΟΗΕ για τα "Δικαιώματα του Παιδιού" στον επίσημο ιστότοπο του Συνηγόρου του Παιδιού στη στήλη με τίτλο "Τα δικαιώματά σου" .
  • Διαβάστε για την ελληνική οικογένεια και τον κοινωνικό περίγυρο αλλά και για τον ιστορικό προσδιορισμό της ανθρώπινης οικογένειας.
  •  Αν οι γονείς σας ή οι κηδεμόνες σας χρειάζονται βοήθεια,  για να  τα βγάλουν πέρα ... μαζί σας, παραπέμψτε τους στη συμβουλευτική εργασία του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου "Γονείς. Όταν δεν πάνε όλα καλά" .
  • Περισσότερα για τις εγκλίσεις του ρήματος, εδώ 
  • Περισσότερα για τους χρόνους του ρήματος, εδώ
  • Περισσότερα για το θέμα του ρήματος, εδώ.
  • Περισσότερα για την αύξηση του ρήματος, εδώ.
  • Καιρός να εφαρμόσετε όσα μάθατε για τη σύνθεση των λέξεων. Εδώ,  θα βρείτε πολλές ασκήσεις κλειστού τύπου.
  • Ακούστε ένα "Νανούρισμα" σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου και μουσική Μάνου Λοΐζου σε ερμηνεία Μαρίζας Κωχ και   τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου να τραγουδάει "Μαμά" σε στίχους Οδυσσέα Ιωάννου (διασκευή Βασίλη Παπακωνσταντίνου) και μουσική Σαρλ Αζναβούρ.

Σάββατο 11 Οκτωβρίου 2025

1. Η εξάπλωση των Αράβων ΙΙ. Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΙΣΛΑΜ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΑ

 

Αφηγηματικές τεχνικές στα ομηρικά έπη

  Για περισσότερες πληροφορίες για τις αφηγηματικές τεχνικές επισκεφθείτε τη σελίδα του Ελληνικού Πολιτισμού, εδώ .
Για να εξασκηθείτε στις αφηγηματικές τεχνικές, εδώ .

Οδύσσεια, 1η Ενότητα Ραψωδία α 1-25 -Το προοίμιο της Οδύσσειας με ερασμιακή προφορά

 Για να ακούσετε το προοίμιο, εδώ.

Ερμηνευτικές επισημάνσεις και αποσπάσματα από τη σχετική βιβλιογραφία μπορείτε να βρείτε στον πολύ ενδιαφέροντα ιστότοπο του Ελληνικού Πολιτισμού.
Ερωτήσεις κατανόησης της 1ης Ενότητας ... εδώ!

2η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΓΛΩΣΣΑ-ΓΛΩΣΣΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ (Νεοελληνική Γλώσσα Γ' Γυμνασίου)

 

Περιηγηθείτε  στις παρακάτω ιστοσελίδες και διαβάστε:


 
 Δέκα γλώσσες στα όρια της εξαφάνισης
Έντεκα βιβλία για μειονότητες και γλώσσες που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν, μεταξύ των οποίων και 12 διάλεκτοι των Αβοριγίνων της Αυστραλίας, έχει γράψει ο Πίτερ Όστιν.

Κώστας Ταχτσής, Κι έχουμε πόλεμο (Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ' Γυμνασίου)

 Βιογραφικό σημείωμα του Κώστα Ταχτσή, εδώ.

Θέμα: οι συμπεριφορές και οι αντιδράσεις (ατομικές και συλλογικές) των προσώπων απέναντι στο γεγονός του πολέμου.

Χρόνος: ξημέρωμα Δευτέρας 28ης Οκτωβρίου 1940 (κήρυξη του πολέμου από την Ιταλία).

Τόπος: το σπίτι της Νίνας (εκτός από την α’παράγραφο)

Πρόσωπα:

Νίνα (πρωταγωνιστικό πρόσωπο -λειτουργεί ως αφηγήτρια):Έκδηλο είναι το ενδιαφέρον και η αγάπη της για τον Αντώνη, όπως φαίνεται  από τις αναφορές στην υγεία του. Με το άγγελμα του πολέμου αντιδρά σπασμωδικά, με πανικό, προσπαθεί ωστόσο να κρύψει το φόβο και την αγωνία της. Δραστηριοποιείται στα πλαίσια της οικογένειάς της είτε με ευαισθησία (στην περίπτωση της Μαριέττας) είτε με σκληρότητα (στην περίπτωση της κόρης της). Σταδιακά συμβιβάζεται και αποδέχεται τη νέα κατάσταση υποτασσόμενη στην κοινή μοίρα.

Αντώνης: σύζυγος της Νίνας. Αρχικά διατυπώνει φιλογερμανικές θέσεις, ωστόσο με την έναρξη πολέμου παρουσιάζει μια εντυπωσιακή μεταστροφή, γεμάτη πατριωτική έξαρση. Εκφράζει τη βεβαιότητά του για τη νίκη, ενώ εύχεται να ήταν νέος, για να έπαιρνε ενεργά μέρος στον πόλεμο. Η συζήτηση για την αγορά ραδιοφώνου εντάσσεται σ’ αυτήν την επιθυμία για συμμετοχή στα γεγονότα.

Μαριέττα: η υπηρέτρια της Νίνας, αντιδρά με κλάματα λόγω των αδερφών της.

Μαρία: κόρη της Νίνας- αντιδρά με αδιαφορία

Θόδωρος: γιος της Νίνας, αντιδρά μάλλον αψυχολόγητα, προφανώς εξαντλημένος από την βραδινή βάρδια στην εφημερίδα.

Εκάβη: η πεθερά  της Νίνας (από τον τρίτο γάμο)αντιμετωπίζει την κατάσταση με ψυχραιμία και πραγματισμό. Η εμπειρία της την οδηγεί να αντιμετωπίζει με ελαφρότητα την κατάσταση.

Άκης: τομεάρχης της ΕΟΝ (μεταξική νεολαία), λειτουργεί με παιδικό ενθουσιασμό.

Αφήγηση: πρωτοπρόσωπη

Αφηγητής: ομοδιηγητικός (δραματοποιημένος), πρωταγωνιστής, αυτοβιογραφικός

Αφηγηματικός χρόνος: ευθύγραμμος

Θεματικές ενότητες:

1η : «Η Κασιμάτη…να μείνουμε ουδέτεροι»- Οι συζητήσεις και οι προβλέψεις για τον επερχόμενο πόλεμο

2η: «Μα κανένας μας…να φανταστώ το μέλλον»-  η αναγγελία του πολέμου και οι αντιδράσεις της οικογένειας

3η: «Πάνω στην ώρα…για τίποτα»- Η αντίδραση της κυρά-Εκάβης

Γλώσσα -ύφος: απλή, με έντονη προφορικότητα, χιουμοριστικά στοιχεία, ιδιωτισμοί

Γιάννης Ρίτσος, "Ερημωμένα χωριά" (Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β' Γυμνασίου)

 

Γιάννης Ρίτσος (1909-1990)


Ο Γιάννης Ρίτσος γεννήθηκε στη Μονεμβασιά Λακωνίας, γιος του μεγαλοκτηματία Ελευθέριου Ρίτσου και της Ελευθερίας το γένος Βουζουναρά. Είχε τρία αδέρφια. Το 1919 αποφοίτησε από το Σχολαρχείο της Μονεμβασιάς και το 1921 γράφτηκε στο Γυμνάσιο του Γυθείου. Την ίδια χρονιά πέθαναν ο αδερφός του Μανώλης και η μητέρα του. Το 1924 δημοσίευσε τα πρώτα του ποιήματα στη «Διάπλαση των Παίδων» με το ψευδώνυμο Ιδανικόν Όραμα. Το 1925 ολοκλήρωσε και τις γυμνασιακές του σπουδές στο Γύθειο και έφυγε με την αδερφή του Λούλα για την Αθήνα. Είχε προηγηθεί η οικονομική καταστροφή του πατέρα του και έτσι ο Ρίτσος εργάστηκε στην Αθήνα, αρχικά ως δακτυλογράφος και στη συνέχεια ως αντιγραφέας στην Εθνική Τράπεζα. Το 1926 αρρώστησε από φυματίωση και επέστρεψε στη Μονεμβασιά ως το φθινόπωρο του ίδιου χρόνου, οπότε γράφτηκε στη Νομική Σχολή της Αθήνας, χωρίς να μπορέσει ποτέ να φοιτήσει.
Υπήρξε βοηθός βιβλιοθηκάριου και γραφέας στο Δικηγορικό Σύλλογο της Αθήνας. Το Γενάρη του 1927 νοσηλεύτηκε στην κλινική Παπαδημητρίου και λίγο αργότερα μπήκε στο σανατόριο Σωτηρία, όπου έμεινε τελικά για τρία χρόνια. Στη Σωτηρία ο Ρίτσος γνωρίστηκε με τη Μαρία Πολυδούρη και με μαρξιστές και διανοούμενους της εποχής του, ενώ παράλληλα έγραψε κάποια ποιήματά του που δημοσιεύτηκαν στο φιλολογικό παράρτημα της Μεγάλης Εγκυκλοπαίδειας. Από το φθινόπωρο του 1930 και για ένα χρόνο έζησε στα Χανιά, αρχικά στο Άσυλο Φυματικών της Καψαλώνας και μετά από προσωπική του καταγγελία των άθλιων συνθηκών ζωής που επικρατούσαν εκεί σε τοπική εφημερίδα, μεταφέρθηκε μαζί με όλους τους τρόφιμους στο σανατόριο Άγιος Ιωάννης. Τον Οκτώβρη του 1931 επέστρεψε στην Αθήνα και ανέλαβε τη διεύθυνση του καλλιτεχνικού τμήματος της Εργατικής Λέσχης.

Πέμπτη 2 Οκτωβρίου 2025

2. Ο Ηράκλειος και η δυναστεία του (610-717): Εσωτερική μεταρρύθμιση και αγώνας επιβίωσης

 


Πηγή: Ελληνικός Πολιτισμός

1. Ο Ιουστινιανός και το έργο του II. ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

 


Πηγή χάρτη: Ελληνικός Πολιτισμός
Δείτε επίσης:
Θεματικό Χρονολόγιο Ιουστινιανού 
Ιουστινιανός Α' (Βιογραφία - Έργο)
Οι Δήμοι και η Στάση του Νίκα
Ιουστινιανός και Θεοδώρα, το αυτοκρατορικό ζεύγος
Ο Ιππόδρομος της Κωνσταντινούπολης 
Το δίπτυχο των Λαμπαδίων
Σόλιδος Ιουστινιανού Α'
Αρχαία προνόμια της Ιεράς Μονής Σινά
Στρατιωτικές επιχειρήσεις Ιουστινιανού
 
Ο έφιππος ανδριάντας του Ιουστινιανού 
Αργυρό νόμισμα του Γελίμερου
Ανάγνωση ιστορικής πηγής: Ιουστινιανή πρώτη
Οικοδομικό πρόγραμμα Ιουστινιανού
Ψηφιδωτό Αγίας Σοφίας
Όψεις της Αγίας Σοφίας
Κωνσταντινούπολη, Το Μεγάλο παλάτι και η Αγία Σοφία
Κτήρια της βυζαντινής Κωνσταντινούπολης
Εικονική Περιήγηση της Αγίας Σοφίας
Ο ναός της Αγίας Σοφίας
 
 ΙΙΙ. ΟΙ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΗΓΕΣ (αποσπάσματα)

Α. Εισαγωγή: Οι πηγές για τη στάση του Νίκα

Β. Υλικό από τον Προκόπιο και τον Θεοφάνη για τη Στάση του Νίκα
1. Οι Δήμοι του Ιπποδρόμου

Οι δήμοι κάθε πόλης ήταν από παλιά διαιρεμένοι σε Πρασίνους και Βενέτους. Δεν πάει όμως
πολύς καιρός που άρχισαν να σκορπίζουν τα χρήματά τους για χάρη των ονομάτων και των θέσεων
που καταλαμβάνουν οι θεατές στον Ιππόδρομο, να εκθέτουν τον εαυτό τους στις πιο οδυνηρές κακώ-
σεις και, το αποκορύφωμα, να πεθαίνουν, χωρίς τον παραμικρό δισταγμό, με τον πιο ατιμωτικό θά-
νατο. Συνάπτουν μάλιστα και μάχες με την αντίπαλη μερίδα, χωρίς να ξέρουν καλά-καλά γιατί ριψο-
κινδυνεύουν, αν και είναι βέβαιο ότι, ακόμη και αν νικήσουν τους αντιπάλους τους στη μάχη, θα ο-
δηγηθούν αμέσως στη φυλακή και θα εκτελεστούν, αφού βασανιστούν με το χειρότερο τρόπο. Έτσι
φυτρώνει στην ψυχή τους το μίσος για τους άλλους χωρίς σοβαρή αιτία κι αυτή η έχθρα διαρκεί αιώ-
νια, καταλύοντας κάθε είδους κοινωνική σχέση και εξ αίματος συγγένεια, αλλά και το δεσμό της φι-
λίας, ακόμη και όταν οι οπαδοί των αντίπαλων χρωμάτων είναι αδέλφια ή κάτι παρόμοιο. Δεν ενδια-
φέρονται ούτε για τα θεία ούτε για τα ανθρώπινα, παρά μόνο για τη νίκη, και δεν έχει καμιά σημασία
γι’ αυτούς, αν διαπράττεται κάποια ασέβεια προς τους θεούς και παραβιάζονται οι νόμοι και το πολί-
τευμα από τους δικούς τους ανθρώπους ή τους εχθρούς. Δεν νοιάζονται επίσης καθόλου αν στερηθούν τα απαραίτητα για τη ζωή τους και η πατρίδα τους ζημιωθεί στις πιο στοιχειώδεις ανάγκες της, αρκεί
μόνο να ωφεληθεί η παράταξή τους (μέρος), όπως ονομάζουν τους ομοϊδεάτες τους (συστασιώτες).
Σ’ αυτό το μιαρό έργο συμμετέχουν και γυναίκες, όχι μόνο ακολουθώντας, αλλά και αντιστρατευόμε-
νες, κατά περίπτωση, τους άνδρες τους, αν και δεν πηγαίνουν καθόλου στα θέατρα ούτε και ελαύνο-
νται από κάποια άλλη αιτία. Και δεν μπορώ να χαρακτηρίσω αλλιώς το φαινόμενο αυτό παρά ως
ψυχασθένεια. Έτσι λοιπόν έχουν τα πράγματα στις πόλεις σχετικά με τους δήμους του Ιπποδρόμου.
Προκόπιος, Υπέρ των πολέμων, Ι, 24, έκδ. Ηaury, 123.

2. Η Στάση του Νίκα: Η εκδοχή του Προκοπίου (6ος αι.)
Την ίδια περίπου εποχή ξέσπασε στο Βυζάντιο εξέγερση του λαού που πήρε απρόσμενα τερά-
στιες διαστάσεις και προκάλεσε στο λαό και τη σύγκλητο μεγάλες συμφορές. Τα πράγματα εξελί-
χθηκαν ως εξής: