Αφηγηματικές τεχνικές - αφηγηματικοί τρόποι
Εστίαση
Αναφέρεται
στη σχέση του αφηγητή με τα υπόλοιπα πρόσωπα της ιστορίας, τη γνώση τους για
την υπόθεση.
·
Αφήγηση
χωρίς εστίαση ή με μηδενική εστίαση: στην περίπτωση αυτή δεν
υπάρχουν όρια ή εμπόδια στην πληροφόρηση του αναγνώστη σχετικά με τις σκέψεις
των αφηγηματικών προσώπων και τα γεγονότα. Ο αφηγητής γνωρίζει περισσότερα από
τον ήρωα ή λέει περισσότερα απ’ όσα ξέρει οποιοσδήποτε από τους ήρωες.
·
Αφήγηση
με εσωτερική εστίαση: στην περίπτωση αυτή, η θέαση είναι
περιορισμένη και συνήθως ανήκει σε έναν από τους χαρακτήρες του έργου. Ο
αφηγητής λέει μόνον ότι ξέρει ένας δεδομένος ήρωας.
·
Αφήγηση
με εξωτερική εστίαση: ο ήρωας δρα μπροστά στα μάτια του
αναγνώστη, χωρίς ο τελευταίος να έχει πρόσβαση στις σκέψεις ή τα συναισθήματα
του ήρωα. Ο αφηγητής λέει πολύ λιγότερα από όσα γνωρίζουν τα πρόσωπα.
Οπτική
γωνία
Αναφέρεται
στην προοπτική του αφηγητή απέναντι στην ιστορία, τη σχέση του με την υπόθεση.
·
Εσωτερική
οπτική γωνία: την ιστορία αφηγείται ο βασικός ήρωας ή
ένα δευτερεύον πρόσωπο.
·
Εξωτερική
οπτική γωνία: ο αφηγητής βρίσκεται έξω από την υπόθεση,
αφηγείται σε γ’ πρόσωπο.
Αφηγητής
πρόκειται για το πρόσωπο που μεταφέρει λεκτικά – γραπτά ή προφορικά – σε
κάποιους άλλους, μιαν ιστορία. Στην περίπτωση της λογοτεχνίας δεν πρέπει σε
καμία περίπτωση να συγχέει κανείς τον αφηγητή με το συγγραφέα του κειμένου ή
του βιβλίου που κρατά στα χέρια του. Μόνο στην περίπτωση της αυτοβιογραφίας ή
των απομνημονευμάτων θεωρούμε ότι έχουμε ταύτιση συγγραφέα – αφηγητή.
·
Παντογνώστης
– αφηγητής:
ο αφηγητής είναι πανταχού παρών, γνωρίζει τα πάντα και τα αφηγείται. Η αφήγηση
γίνεται σε γ’ πρόσωπο.
·
Πρωταγωνιστής
αφηγητής: τα γεγονότα εκτίθενται από την οπτική
γωνία ενός μόνο προσώπου που συμμετέχει στην ιστορία. Είναι ο αυτοβιογραφικός
αφηγητής. Η αφήγηση γίνεται σε α’ ή σε γ’ πρόσωπο.
·
Ομοδιηγητικός
αφηγητής: συμμετέχει
στην ιστορία την οποία αφηγείται είτε ως πρωταγωνιστής (αυτοδιηγητικός
αφηγητής) είτε ως παρατηρητής ή αυτόπτης μάρτυρας.
·
Ετεροδιηγητικός
αφηγητής: δεν έχει καμιά συμμετοχή στην ιστορία που
αφηγείται.
Αφηγηματικοί
τρόποι/τεχνικές
- Διήγηση: τριτοπρόσωπη αφήγηση, χρησιμοποιώντας πλάγιο λόγο για τα λόγια των ηρώων (έμμεση αφήγηση)
- Μίμηση: πρωτοπρόσωπη αφήγηση - διάλογος (άμεση αφήγηση)
- Μεικτός τρόπος: συνδυασμός διήγησης και μίμησης με παρεμβολή διαλόγων των ηρώων της ιστορίας
- Περιγραφή: λεπτομερής αναπαράσταση, τόπων, προσώπων, καταστάσεων.
- Σχόλιο: γνώμες, κρίσεις, σχόλια του αφηγητή που οδηγούν σε γενικεύσεις.
- Διάλογος: αποδίδεται πιστά ο λόγος των προσώπων (ύφος, ιδίωμα, λεξιλόγιο) με τη χρήση παύλας ή εισαγωγικών.
- Μονόλογος/εσωτερικός μονόλογος: λόγος χωρίς ακροατή
- Ελεύθερος πλάγιος λόγος: πιστή απόδοση από τον αφηγητή σκέψεων και συναισθημάτων ενός προσώπου της ιστορίας σε τρίτο πρόσωπο και σε χρόνο παρελθοντικό.
- Εγκιβωτισμός: ένθετη αφήγηση, ενσωματωμένη σε εκτενέστερη αφήγηση
Αφηγηματικός
χρόνος
·
Ο
χρόνος της ιστορίας: δηλώνει το πότε χρονολογικά
συνέβησαν τα γεγονότα που παρουσιάζονται και τη διάρκειά τους.
·
Ο
χρόνος της αφήγησης: το διάστημα από την έναρξη ως την
ολοκλήρωση της αφήγησης, μέσα στο οποίο εκτίθενται τα γεγονότα.
α) Ευθύγραμμος:
όταν ακολουθεί τη φυσική σειρά των γεγονότων
β)Με αναχρονίες:
όταν γίνονται ανακατατάξεις στη φυσική σειρά των γεγονότων.
1.Αναδρομή
ή αναδρομική αφήγηση(flash
back):
η διακοπή της ροής της ιστορίας από γεγονότα που συνέβησαν στο παρελθόν της χρονικής
στιγμής που βρίσκεται η αφηγούμενη ιστορία.
2.Πρόδρομη
αφήγηση ή πρόληψη: αναφορά ή νύξη σε γεγονότα που θα
συμβούν στο μέλλον.
