Κυριακή 31 Δεκεμβρίου 2023

«Ανυπότακτος Λόγος» (1941-1944)


     Η  τριπλή Κατοχή της Ελλάδας κατά τη διάρκεια του Β’ΠΠ (Μάιος 1941-Οκτώβριος 1944) θα αποτελέσει τομή στην εξέλιξη του Τύπου, καθώς θα γνωρίσει μια εντυπωσιακή έκρηξη της παράνομης έκδοσης και διανομής των εφημερίδων, δράσης που θεωρούνταν κεφαλαιώδους σημασίας  στα πλαίσια της «μη ένοπλης» αντίστασης. Η έλλειψη πραγματικής ενημέρωσης λόγω της επίταξης των ραδιοφώνων  και της προπαγάνδας του  επιταγμένου τύπου από τους ναζί θα δώσει ώθηση στην ανάδυση εκατοντάδων κεντρικών, περιφερειακών και τοπικών εφημερίδων[1] που θα παίξουν ιστορικό ρόλο στην κινητοποίηση του ελληνικού λαού.

     Η εμφάνιση ωστόσο του παράνομου Τύπου θα συνοδευτεί και από σοβαρή, επιβαλλόμενη από τις συνθήκες, οπισθοδρόμηση όσον αφορά τη μορφή και τα χαρακτηριστικά της εφημερίδας. Η αδυναμία πρόσβασης σε σύγχρονες εγκαταστάσεις, θα αντικατασταθεί από υποτυπώδη επίπεδα πιεστήρια και πολύγραφους σε υπόγειους χώρους[2], ενώ δεν είναι λίγες και οι περιπτώσεις έκδοσης,  δακτυλόγραφων ή και χειρόγραφων φύλλων. Σε συνδυασμό με την έλλειψη χάρτου και την ανάγκη να καλύπτεται όσο το δυνατόν μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού σε όσον το δυνατόν συντομότερα διαστήματα ο αριθμός των σελίδων θα μειωθεί ακόμη και σε μονόφυλλο[3].  Σε αυτά πρέπει να προστεθούν και οι δυσκολίες στη διανομή, που τώρα πλέον γίνεται χέρι με χέρι και πολλές φορές χωρίς αντίτιμο, ενώ κι ο τόπος έκδοσης αλλάζει ανάλογα με την κατάσταση των φορέων της[4].

     Τα πρωτόλεια ωστόσο αυτά μονόφυλλα θα εξελιχθούν  σύντομα σε εφημερίδες εμπλουτισμένες με άρθρα, σκίτσα και λογοτεχνικά κείμενα.

Σάββατο 30 Δεκεμβρίου 2023

«Σφαγή στη Γάζα» - Πίνακας για το δράμα των Παλαιστινίων

Αστέριος Λάμπρου, "Σφαγή στη Γάζα", ακρυλικό σε καμβά, 160Χ100 εκ., 2023.


 Η τέχνη για ακόμη μια φορά έρχεται να αποτυπώσει τη φρίκη που βιώνουν  οι άμαχοι πληθυσμοί. Αυτή τη φορά είναι οι Παλαιστίνιοι, που βιώνουν τις στρατηγικές της εθνοκάθαρσης και της γενοκτονίας, μπροστά στα μάτια του "πολιτισμένου" δυτικού κόσμου. Το "ποτέ πιά" έγινε και "πάλι ξανά".

Εικονογραφία και Εικονολογία


     Η μελέτη των εικόνων[1] θεωρείται  ένας τομέας συνδεδεμένος πολύ περισσότερο με τους Ιστορικούς  της Τέχνης και  λιγότερο με τους τυπικούς ιστορικούς[2]. Καθώς η Επιστήμη της Ιστορίας εξελίσσεται,  η εικόνα ως ιστορικό τεκμήριο έρχεται να συμπληρώσει  τη γνώση μας για το παρελθόν[3]. Έχοντας ως κοινό τόπο  ότι  η «ανάγνωση»  των εικόνων εξελίσσεται  ανάλογα με το πολιτισμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο δημιουργείται και  προσλαμβάνεται ιδεολογικά, διάφορες μέθοδοι ανάλυσης[4] χρησιμοποιήθηκαν κατά καιρούς στην προσπάθεια  αξιοποίησης του οπτικού υλικού ως ιστορικής μαρτυρίας.

     Η παλαιότερη αντίληψη για τις οπτικές πηγές ως «αντανακλάσεις»[5] της κοινωνίας και της εποχής μέσα στις οποίες δημιουργούνται φαίνεται να κλονίζεται από την απλή διαπίστωση ότι κάθε έργο τέχνης μπορεί  να «κατασκευάσει» μια πραγματικότητα μέσω  των συμβολικών  συμβάσεων  και της ιδεολογικής τοποθέτησης του καλλιτέχνη.  Παρόλη  την ένσταση η αξία του οπτικού υλικού ως τεκμηριωτικού δεν παύει να υφίσταται στις περιπτώσεις έλλειψης γραπτών πηγών π.χ. προϊστορικοί πολιτισμοί (Κυκλαδικός  κλπ.) και  στη μελέτη των κοινωνικο-ιδεολογικών πλαισίων κάθε περιόδου[6].

Παρασκευή 29 Δεκεμβρίου 2023

Μνήμη και προφορικές μαρτυρίες

Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί μια στροφή των ερευνητών στη διερεύνηση της έννοιας της μνήμης στην κατασκευή της ιστορίας [1]. Η τάση αυτή συνδέεται κυρίως με τη συλλογική μνήμη  ομάδων στο περιθώριο της επίσημης ιστορίας π.χ. μειονοτήτων.[2] Η μνήμη ωστόσο και οι διαδικασίες ανάκλησής της ανάγονται σε κεντρικά ζητήματα στο πεδίο της δημόσιας ιστορίας[3].

     Τα βασικά ερωτήματα  είναι «τι θυμόμαστε», και «γιατί το θυμόμαστε». Φαίνεται ότι διατηρείται στη μνήμη μας ό,τι θεωρείται  σημαντικό από το άτομο τη στιγμή που γίνεται («αρχειακή μνήμη»)[4]. Για να μπορέσει ωστόσο  να ανακληθεί θα πρέπει να συνδεθεί και με άλλες γνώσεις, ώστε να μπορεί να ταξινομηθεί και να τοποθετηθεί στο παρόν[5].

     Η ατομική μνήμη ωστόσο δεν λειτουργεί αυτόνομα σε σχέση με τα κοινωνικά πλαίσια μέσα στα οποία διατηρείται. Η ανάκληση μιας εμπειρίας μπορεί να εντάσσεται στο πλαίσιο μιας συλλογικής μνήμης που μπορεί να μην έχει άμεση σχέση με το άτομο , αλλά αναγνωρίζεται η αμοιβαία επίδραση της μιας πάνω στην άλλη[6].

     Παράγοντες οι οποίοι θεωρούνται κρίσιμοι για την ανάκληση της μνήμης – όσον αφορά την αξιοποίησή της από τον ερευνητή - μπορεί να είναι βιολογικοί, ψυχολογικοί και κοινωνικοί.

Κυριακή 24 Δεκεμβρίου 2023

ΕΝΟΤΗΤΑ 9: Πρώτες προσπάθειες των επαναστατημένων Ελλήνων για συγκρότηση κράτους

 

 Δείτε επίσης:

ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ Ε (α΄μέρος ) Στο νησί της Καλυψώς ( Ελένη Μουτάφη )

 

ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ Β Ιθακησίων αγορά- Τηλεμάχου αποδημία (Ελένη Μουτάφη)

  https://www.youtube.com/watch?v=93NbpiADKW4
Εικαστική αναπαράσταση της Οδύσσειας μέσα από πίνακες ζωγραφικής.

3η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΛΟΙ ΙΔΙΟΙ. ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΛΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΙ. (Νεοελληνική Γλώσσα Γ' Γυμνασίου)

 Για το θέμα μπορείτε επίσης να δείτε:

Δευτέρα 11 Δεκεμβρίου 2023

ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ (800-479 π.Χ.) 2. Η ΠΟΛΗ-ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ [Αρχαία Ιστορία Α' Γυμνασίου]

 

 

Πρόσθετο υλικό

·         Ελληνικές πόλεις-κράτη της αρχαιότητας http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/9152

·         Η πόλη-κράτος κατά την αρχαιότητα http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/9402

·         Η αρχαία ελληνική πόλις http://www.ime.gr/chronos/03/gr/politics/organisation/index3.html

·         Οπλιτική φάλαγγα http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/8974

·         Η οπλιτική φάλαγγα μέσα από αρχαίες πηγές http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/9598

·         Η άνοδος της αριστοκρατίας  http://www.ime.gr/chronos/03/gr/politics/organisation/index2.html

·         Η κρίση της αριστοκρατικής κοινωνίας https://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/history/arxaiotita/page_017.html

·         Κυβέρνησε την πόλη στολίζοντάς την όμορφα και ταιριαστά https://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/history/arxaiotita/page_019.html

·         Περίπατος στο Άργος (εικονική περιήγηση) http://www.argos-peripatos.gr/Default.aspx?lang=gr&recID=24

·         Το Ευπαλίνειο Όρυγμα στη Σάμο (Εκπαιδευτική Τηλεόραση) http://www.edutv.gr/index.php/istoria-2/arxaia-elliniki-texnologia-efpalineio-orygma

 

ΕΝΟΤΗΤΑ 8: Η εξέλιξη της ελληνικής επανάστασης (1821-1827)

 

 
Δείτε επίσης: