Η ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΟΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ: ΟΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ (ΒΙΝΤΕΟ- ΜΟΝΤΑΖ - ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ)

ΟΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ (ΒΙΝΤΕΟ-ΜΟΝΤΑΖ-ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ)

Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ

Ο κινηματογράφος ή αλλιώς σινεμά είναι η 7^η  τέχνη μαζί με τη γλυπτική ,την αρχιτεκτονική, τη ζωγραφική, το  χορό ,τη λογοτεχνία και τη μουσική .Κατά  τον πρώτο καιρό  που εμφανίστηκε ο κινηματογράφος είχε περισσότερο την έννοια της καταγραφής της κίνησης και την οπτικοποίησή  της,  όπως και άλλωστε μας το φανερώνει και η ίδια η λέξη.

Η ΕΦΕΥΡΕΣΗ ΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ

Η εφεύρεση του κινηματογράφου είναι αποτέλεσμα πολλών σπουδαίων ανακαλύψεων σε πολλούς επιστημονικούς τομείς. Το πανάρχαιο όνειρο της αναπαράστασης της πραγματικότητας ήρθε να το εκπληρώσει η φωτογραφία το 1839. Η ανάγκη για την αναπαράσταση και την καταγραφή της κίνησης, αλλά και η ανάγκη για αφήγηση φανταστικών εντυπωσιακών ιστοριών βρήκαν στον κινηματογράφο την ολοκληρωμένη έκφρασή τους. 

 ΠΡΟΒΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΒΟΗΘΗΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ

Διόραμα - Θαυματοτρόπιο

Ο "κινηματογράφος" που παρουσίασαν το 1895 ο Ογκιστέν και ο Λουί Λουμιέρ, ήταν ένας συνδυασμός κινηματογραφικής μηχανής λήψης και μηχανής προβολής. Κουρδιζόταν με μανιβέλα και μπορούσε να παίρνει ή να προβάλει 16 φωτογραφίες το λεπτό - αρκετές για να δημιουργεί την αίσθηση της κίνησης.

Το 1822 ανοίγει στο Παρίσι το "διόραμα" του Louis-Jacques Mande Daguerre. Αποτελούνταν από τεράστιες ημιδιαφανείς ζωγραφιές που μετασχηματίζονταν από το φως εμπρός και πίσω από την οθόνη. Ένα ξεχωριστό χαρακτηριστικό του θεάματος αυτού, ήταν η περιστροφική αίθουσα, που μετακινούσε ολόκληρο το κοινό από τη μία εικόνα στην άλλη.

Το 1826 ο John Ayrton Paris εκθέτει το "θαυματοτρόπιο",

 στο οποίο οι δύο παραστάσεις που ήταν σχεδιασμένες στην 

κάθε πλευρά ενός δίσκου, έδειχναν να συγχωνεύονται σε μια

 εικόνα όταν ο δίσκος περιστρεφόταν γύρω από τον άξονά του.

 

Μαγικός φανός

Τα πρώτα θεάματα σκιών (Ombres Chinoises) εμφανίστηκαν στην Ευρώπη κατά το 18ο αιώνα. Το 1671, ο Ιησουΐτης λόγιος Athanasius Kircher εκθέτει το "Μαγικό Φανό", που χρησιμοποιούσε λυχνίες και φακούς για να προβάλλει εικόνες ζώων, ζωγραφισμένες σε γυαλί, σε μια οθόνη. Στη συνέχεια, οι υπεύθυνοι των προβολών προσπαθούσαν να δώσουν κίνηση στις εικόνες του με τη χρήση τμημάτων του φακού που ολίσθαιναν μηχανικά.

Πραξινοσκόπιο

Το 1833, ο Αυστριακός Simon Stampfer και ο Βέλγος Joseph Plateau είχαν ταυτόχρονα την ιδέα να σχεδιάσουν μια σειρά παραστάσεων που να δείχνουν τις διαδοχικές φάσεις μιας πράξης γύρω από μια περιφέρεια ενός δίσκου.
Όταν ο δίσκος περιστρεφόταν μπροστά από ένα καθρέφτη με τις παραστάσεις να εκτίθενται σε διαλείμματα μέσα από τις εγκοπές στην άκρη του δίσκου, οι παραστάσεις έδειχναν να συγχωνεύονται, δίνοντας την εντύπωση της κίνησης.
Το 1834 ήρθε η εξέλιξη με το "στροβοσκόπιο" του Stampher, το "φρενακιστισκόπιο" του Plateau, όπως επίσης και με το "ζωοτρόπιο".
Το 1877 ήρθε το αποκορύφωμα με το "πραξινοσκόπιο" του Emile Reynaud, στο οποίο οι παραστάσεις ήταν θεατές όχι μέσα από σχισμές, αλλά σε ένα περιστροφικό πρίσμα από καθρέφτες.

Κινητοσκόπιο

Το 1893, ο Βρετανός William Kenedy Laurie Dickson κατασκεύασε το "κινητοσκόπιο Edison", που συνδύαζε τη φωτογραφία και την τεχνολογία κίνησης της εικόνας, παρουσιάζοντας το διάτρητο φιλμ των 35 mm που γνωρίζουμε σήμερα. Η εικόνα δεν προβαλλόταν, αλλά γινόταν ορατή με τη μέθοδο του στερεοσκοπίου.
Το 1895 άρχισε η τελειοποίηση ενός συστήματος προβολής των ταινιών κινούμενων φωτογραφικών εικόνων του κινητοσκόπιου, με κύριους πρωταγωνιστές τους T. Armat, F. Jenkins και τους αδελφούς Latham στις ΗΠΑ, τους Max και Emil Skladanovsky στη Γερμανία, τον G. Demeney στη Γαλλία και τους R. W. Paul και B. Acres στη Βρετανία.

Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΩΣ ΤΕΧΝΙΚΗ

Ένας από τους πρώτους κινηματογραφιστές που χρησιμοποίησε την διαθέσιμη τεχνική της εποχήςμε σκοπό την παραγωγή ταινιών κάτω από όρους τέχνης, υπήρξε ο Ζορζ Μελιέ, ο οποίος θεωρείται και από τους πρώτους κινηματογραφικούς σκηνοθέτες. Οι ταινίες του πραγματεύονταν θέματα από το χώρο του φανταστικού, ενώ η ταινία του Ταξίδι στη Σελήνη 1901,υπήρξε πιθανότατα η πρώτη που προσπάθησε να περιγράψει ένα ταξίδι στο διάστημα. Επιπλέον, εισήγαγε τεχνικές οπτικών εφέ, ενώ για πρώτη φορά πρόβαλε έγχρωμες ταινίες, χρωματίζοντας την κινηματογραφική ταινία με το χέρι. Με αφετηρία τις νέες δυνατότητες που αναδείχθηκαν, ο κινηματογράφος μετασχηματίστηκε διεθνώς σε μία δημοφιλή μορφή τέχνης, ενώ παράλληλα πολλοί κινηματογραφικοί χώροι δημιουργήθηκαν με αποκλειστικό σκοπό την προβολή ταινιών. Εκτιμάται ότι το 1908, στις Ηνωμένες Πολιτείες υπήρχαν περίπου10.000 κινηματογράφοι. Οι ταινίες της εποχής ήταν διάρκειας δέκα έως δεκαπέντε λεπτών, αλλά σταδιακά η διάρκειά τους αυξήθηκε. Σημαντική συμβολή σε αυτό είχε ο Αμερικανός σκηνοθέτης D. W. Griffith, στον οποίο ανήκουν μερικά από τα πρώτα ιστορικά έπη του κινηματογράφου.

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ  

Η  τεχνική: Long take, doggicam

Τι είναι:  Πρόκειται για πλάνο μεγάλης διάρκειας  που γυρίστηκε με μηχάνημα PowerSlide, μια κατασκευή που επιτρέπει σε μια ασύρματη κάμερα να κινείται πάνω σε μια σταθερή τροχιά.

Η τεχνική: tracking shot

Τι είναι:  H κάμερα να ακολουθεί κατά πόδας τον ήρωα, χωρίς την χρήση εξαρτημάτων travelling όπως ράγες.

Η τεχνική: Long take, steadicam

Τι είναι:  Μεγάλης διάρκειας πλάνο, κατά το οποίο ο χειριστής της κάμερας την έχει προσαρμόσει πάνω στο ειδικό εξάρτημα του steadicam, το οποίο απορροφά τους κραδασμούς και επιτρέπει την κινηματογράφηση χωρίς «κουνήματα», ακόμη κι αν ο χειριστής κινείται γρήγορα ή σε ανώμαλη επιφάνεια.

 Η τεχνική: Extreme establishing shot

Τι είναι: Tο “establishing shot”συνήθως χρησιμεύει ως πρώτο πλάνο μιας σκηνής, περιγράφοντας σε πολύ γενικό κάδρο το σκηνικό ή τον συσχετισμό των ηρώων και των αντικειμένων, ώστε να προσανατολίσει άμεσα τον θεατή.

Η τεχνική: Establishing shot

Τι είναι: Μία πιο «μετριοπαθής» προσέγγιση του establishing shot που περιγράφει τον χώρο και καταλήγει σε συγκεκριμένο αντικείμενο, όπου βρίσκονται οι ήρωες της σκηνής.

Η τεχνική: Pan

Τι είναι: Ο όρος μάς έρχεται από το «panoramic» και περιγράφει την κίνηση της κάμερας από αριστερά προς τα δεξιά (ή το αντίστροφο) με σταθερό τον κάθετο άξονά της. Δεν κινείται δηλαδή ολόκληρη η κάμερα –αντιστοιχίστε το με την κίνηση του κεφαλιού σας όταν θέλετε να δείτε όλο το δωμάτιο, χωρίς ωστόσο να μετακινήσετε το σώμα σας.

Η τεχνική: Trunk shot (low angle shot)

Τι είναι: Πιο γνωστό στα μέρη μας με τον γαλλικό όρο «κοντρ-πλονζέ», το πλάνο αυτό χαρακτηρίζεται από την τοποθέτηση της κάμερας χαμηλά, ώστε να βλέπει τους ήρωες από κάτω προς τα πάνω, «αποθεώνοντάς» τους.

Η τεχνική: Crane up

Τι είναι: Με την χρήση γερανού, η κάμερα προσαρμόζεται είτε πάνω σε ειδική υποδοχή, είτε χειριζόμενη από τον εικονολήπτη που βρίσκεται επίσης πάνω στον γερανό, και μπορεί να μετακινηθεί πολύ ψηλά – ή να κάνει την αντίστροφη διαδρομή, πολύ δημοφιλής τρόπος για να τελειώσει μια σκηνή ή ολόκληρη η ταινία.

Η τεχνική: Dutch angle

Τι είναι: Το ελαφρύ τιλτ της κάμερας προς το πλάι, ώστε να μεταφερθεί η ένταση ενός γεγονότος, μιας συζήτησης ή της ψυχολογικής κατάστασης των ηρώων στον θεατή. Μπορεί να συνοδευτεί  και από κοντρ-πλονζέ λήψεις, με αντιτιθέμενα angles των δύο συνομιλητών.

Η τεχνική: Frantic Zoom

Τι είναι: Απανωτά σύντομα zoom in πλάνα, που δημιουργούν ένα κλίμα έντασης και βοηθούν την εγκαθίδρυση ενός συγκεκριμένου ρυθμού.

Η τεχνική: POV

Τι είναι: Αρκτικόλεξο για το “Point of View”, δηλαδή την λήψη από την «υποκειμενική» οπτική γωνία κάποιου ήρωα, σαν η κάμερα να είναι τα μάτια του.

Η τεχνική: «Special Effects»

Τι είναι: Για τη ακρίβεια, πρόκειται για συνδυασμό πολλών τεχνικών και κόλπων, με την χρήση stuntmen.

Η τεχνική: Slow motion

Τι είναι: Το slowmotion μοιάζει να «παγώνει» τον χρόνο, ώστε μια στιγμή να διαρκεί περισσότερο. Παραδοσιακά, αυτό το αποτέλεσμα επιτυγχανόταν ως εξής: Η συνήθης ταχύτητα κινηματογράφησης είναι 24 κάδρα ανά δευτερόλεπτο. Αν αυξηθεί αυτός ο ρυθμός, ενώ ο ρυθμός με τον οποίο το ίδιο φιλμ θα προβληθεί είναι ο συμβατικός, έχουμε slowmotion.

Οι τεχνικές: Panoramic Travelling και Horizontal Panning

Τι είναι: Δύο εναλλακτικές για την περιγραφή ενός χώρου, με παράλληλη έμφαση στην κίνηση ενός ήρωα.

Η τεχνική: High angle, tilt, slow motion

Τι είναι: «Πλονζέ» (από πάνω προς τα κάτω) θέση της κάμερας με ταυτόχρονη εφαρμογή της τεχνικής slowmotion καθώς και μικρή μετατόπιση της κάμερας όπου χρειάζεται για να μην χαθεί το επίκεντρο του ενδιαφέροντος.

Η τεχνική: Match cut

Τι είναι: Το «συνταίριασμα» στο μοντάζ δύο πλάνων, μέσω ενός ίδιου ή παρεμφερούς αντικείμενου, που γίνεται έτσι σύμβολο μιας έννοιας.

Η τεχνική: Spin

Τι είναι: «Κυκλική» κίνηση του σώματος της κάμερας, με αποτέλεσμα πολύ απλά να «έρθουν τα πάνω κάτω» στο σκηνικό.

Η τεχνική: Camera split

Τι είναι: Από ένα ενιαίο κάδρο, απότομα προκύπτουν δύο διαφορετικές εκδοχές της εξέλιξης, με την οθόνη να χωρίζεται στη μέση – εφικτό είτε με πολλαπλές λήψεις, είτε με την χρήση δύο καμερών την ίδια στιγμή, με την βοήθεια ειδικού εξοπλισμού.

 

ΜΑΘΗΤΕΣ:

 ΓΑΤΑΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ

ΠΕΡΔΙΚΑΡΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

ΛΑΖΑΡΙΔΗΣ ΝΙΚΟΣ

ΚΑΛΑΪΤΖΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

ΚΑΡΑΜΑΝΙΔΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ

                    ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ                    

http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/4187?locale=el