5η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΙΡΗΝΗ -ΠΟΛΕΜΟΣ (Νεοελληνική Γλώσσα Γ' Γυμνασίου)

 

Πικάσο, «Γκερνίκα», 1937, λάδι σε μουσαμά, 3,5x7,8 μ., στο μουσείο Πράδο στη Μαδρίτη.

  Για το θέμα δείτε και τα παρακάτω:

• Δείτε το έργο του Πάμπλο Πικάσο "Ο Πόλεμος και η Ειρήνη" (1952)
• Τα αίτια, η έκρηξη και τα μέτωπα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου
• Τα αποτελέσματα του Β' Παγκοσμίου πολέμου και η ίδρυση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών
• Η διεξαγωγή και η έκβαση του πολέμου (1914-1918)
• Τα εγκλήματα πολέμου κατά της ανθρωπότητας -Το ολοκαύτωμα
• Κράτος της Παλαιστίνης
• Διαβάστε το απόσπασμα  "Από δόξα και θάνατο" από το έργο της Μέλπως Αξιώτη "Εικοστός αιώνας",  το Α' Στάσιμο από την "Ελένη" του Ευριπίδη, τα "Ερημωμένα χωριά" του Γιάννη Ρίτσου, "Τα ζα" του Στράτη Μυριβήλη και "Το Άξιον Εστί -Τα Πάθη-Ε'" του Οδυσσέα Ελύτη.
• Αντιπολεμικά κείμενα και τραγούδια.
• Ισπανικός εμφύλιος πόλεμος
• Διαβάστε για  τη βιογραφία και το καλλιτεχνικό έργο  του Πάμπλο Πικάσο αλλά και για τον πίνακά του  "Γκερνίκα" . Για την ερμηνεία και τον συμβολισμό των μορφών του, εδώ.
• 
   
• Η «Γκερνίκα» του Πάμπλο Πικάσο είναι ένα έργο βασισμένο σε πραγματικό γεγονός, το βομβαρδισμό της ισπανικής πόλης Γκερνίκα από τους Γερμανούς το 1936, στον ισπανικό εμφύλιο. Σε ένα χώρο με λιτή χρωματική γκάμα (αποχρώσεις άσπρου, μαύρου και γκρι) βλέπουμε ένα συνονθύλευμα από ανθρώπους και ζώα που σπαράζουν από τη φρίκη της καταστροφής, του τρόμου και του θανάτου. Η σύνθεση βασίζεται στη συνεκτική λειτουργία ενός μεγάλου τριγώνου, σαν αέτωμα αρχαίου ναού. Στην κορυφή του βρίσκεται η λάμπα πετρελαίου που την προτείνει ένα χέρι σαν να θέλει να φωτίσει μέσα στο χάος. Αριστερά της κορυφής του υπάρχει μια τεράστια λάμπα (κατά μια ερμηνεία είναι η βόμβα και κατά άλλη το μάτι του θεού). Στο πρώτο επίπεδο βλέπουμε τον πεσμένο ήρωα, σαν κομμάτια σπασμένου αγάλματος, που ακόμα κρατάει το σπασμένο σπαθί του. Το κέντρο καταλαμβάνεται από ένα άλογο (ζώο του πολέμου), που, με τα δόντια και τη γλώσσα του βγαλμένα έξω, σφαδάζει από τον πόνο, καθώς ένα κοντάρι το έχει πληγώσει θανάσιμα στα πλευρά (ενδεχομένως συμβολίζει το βασανισμένο λαό). Αριστερά εικονίζεται ο ταύρος ακίνητος (κατά μια ερμηνεία είναι ο εχθρός, ο φασισμός, η αγριότητα, ο σκοταδισμός και κατά άλλη η ίδια η Ισπανία που επιβιώνει μετά από αυτή την τραγωδία). Η μάνα που καταρρακωμένη κλαίει κουβαλώντας το νεκρό παιδί της, η γυναίκα που με έντονο διασκελισμό έρχεται προς το κέντρο για να κλάψει το νεκρό πολεμιστή και η άλλη πίσω της που την έχουν τυλίξει οι φλόγες μέσα σε ένα σπίτι με ανοιχτό παράθυρο είναι στοιχεία της ίδιας αυτής τραγωδίας με το βλέμμα του καλλιτέχνη. Το έργο μπορεί να εξέφρασε ένα συγκεκριμένο γεγονός, γρήγορα όμως θεωρήθηκε ένας παγκόσμιος ύμνος ενάντια στη θηριωδία του πολέμου.

  Τι νομίζετε ότι εντείνει η οξύτητα του τριγώνου, στο οποίο δομείται η σύνθεση; Γιατί ο Πικάσο χρησιμοποιεί λιτή χρωματική γκάμα; Γιατί χρησιμοποιεί τις μορφές του ταύρου και του αλόγου; Γιατί τα μέρη του αλόγου έχουν αυτή τη διαφορετική υφή; Τι δείχνει το τεράστιο ανοιχτό χέρι με τις γραμμές του πεσμένου πολεμιστή; Γιατί η μάνα που κλαίει στρέφει το κεφάλι της στον ταύρο; Τι ήταν ο Μινώταυρος στην ελληνική μυθολογία;

  
   Επισκεφθείτε τους επίσημους ιστότοπους των Πολεμικών Μουσείων Θεσσαλονίκης και Αθηνών και του Μουσείου Βαλκανικών Πολέμων (ΤΟΨΙΝ).