Ο ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΑΚΡΟΑΤΗΡΙΟ ΤΟΥ

 Ο ιστορικός επιλέγει το ακροατήριο ή το ακροατήριο τον ιστορικό του; Η σχέση μεταξύ των δύο δεν μπορεί να θεωρηθεί ουδέτερη, καθώς κάθε φορά που ο ιστορικός επιλέγει πεδίο έχει ήδη προκαθορίσει και το ακροατήριο στο οποίο θέλει να απευθυνθεί, αλλά και κάθε φορά που προσκαλείται ένας ιστορικός, είναι σχεδόν βέβαιο - με τις εξαιρέσεις του φυσικά - ότι επιλέγεται αυτός που οι θέσεις του θα βρουν θετική ανταπόκριση από το κοινό. Μπορεί να κληθεί ένας μαρξιστής ιστορικός να παρουσιάσει την έρευνά του π.χ. για τον εμφύλιο πόλεμο σε μια εκδήλωση ναζιστικής/φασιστικής οργάνωσης ή το αντίθετο;(Ίσως  κάποιος αντιτείνει ότι φασίστας και ιστορικός είναι έννοιες ασυμβίβαστες. Η Ιστορία βέβαια διαφωνεί).  Θα ήταν οπωσδήποτε ενδιαφέρον να το δούμε και να μετρήσουμε αντιδράσεις και από τις δύο πλευρές.

Συζητώντας ωστόσο για την "κανονικότητα", την περίπτωση δηλαδή ενός ακροατηρίου όχι προκατειλημμένου αλλά ουδέτερου ή και θετικά διακείμενου, τότε ασφαλώς η ευθύνη ανήκει στον ιστορικό. Αυτός θα δράσει ως μεσολαβητής, ώστε το ακροατήριό του να γίνει κοινωνό των στοιχείων του παρελθόντος που έχουν προκύψει από την έρευνά του. Το υλικό όμως που θα επιλέξει αλλά και ο τρόπος παρουσίασης θα εξαρτηθούν κατά πολύ από τα ποιοτικά (ή και ποσοτικά) χαρακτηριστικά του κοινού του: ομοιογένεια, κοινές εμπειρίες, διαφορετικά παρελθόντα, μορφωτικό και κοινωνικό επίπεδο, συναισθηματικά φορτισμένοι ή αδιάφοροι ακροατές, διαφορετικές προσδοκίες θα καθορίσουν και τα μέσα, με τα οποία ο ιστορικός θα προσεγγίσει το κοινό του. Δεν θα πρέπει όμως να αγνοήσουμε  και εκείνη τη μερίδα των επιστημόνων που, βέβαιοι μέσα στην αυθεντία τους για την γνώση που κομίζουν, "αρνούνται" να προσαρμοστούν στα ακροατήριά τους -ή τα επιλέγουν με ελιτίστικα κριτήρια -, θεωρώντας ότι, ως αδαή που είναι, αυτά οφείλουν να προσαρμοστούν σ' αυτούς.

Είναι λοιπόν σαφές ότι οι ιδιαιτερότητες αλλά και οι ευαισθησίες ενός ακροατηρίου θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, όπως και τα οφέλη που προκύπτουν και για τα δύο μέρη. Η εμπλοκή του κοινού στη διαδικασία -από τις απλές ερωτήσεις, την κατάθεση εμπειρίας μέχρι την ενεργή συμμετοχή σε δραστηριότητες- μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα επωφελής , τόσο για τον ιστορικό που έρχεται σε επαφή με την ιστορία "από τα κάτω", όσο και για το κοινό που εκπαιδεύεται σε επιστημονικές προσεγγίσεις και μεθοδολογικά εργαλεία.

Η εμπλοκή του κοινού όμως δεν συνεπάγεται και την ιδανική ισορροπία. Οι ερμηνείες που δίνονται από ανθρώπους που δεν είναι εκπαιδευμένοι μπορεί να είναι στερεοτυπικές, προκατειλημμένες ή υπεραπλουστευτικές και ξεπερασμένες. Ο ιστορικός λοιπόν οφείλει να αποστασιοποιείται όχι αποσυρόμενος διακριτικά, αλλά αντιμετωπίζοντας σθεναρά τέτοιες απόψεις. Ακόμη και αν χρειάζεται  να αντικρούσει ν φορές τη θεωρία περί ύπαρξης του "κρυφού σχολειού".