"Ιστορικές επέτειοι και συλλογική μνήμη"

 Η θεσμοθέτηση ιστορικών επετείων και εθνικών εορτών συνδέεται άμεσα με τη διαμόρφωση της συλλογικής μνήμης και της εθνικής ταυτότητας ενός λαού από τις κυρίαρχες κάθε φορά ομάδες ενός έθνους αλλά για την επιβίωσή τους απαραίτητη πρϋπόθεση  αποτελεί και η  ευρύτερη κοινωνική αποδοχή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας καθιέρωσης στον ελλαδικό χώρο αποτελεί ο εορτασμός της 28ης Οκτωβρίου,  ο οποίος ξεκίνησε από τους ίδιους τους πολίτες, επισημοποιήθηκε από το κράτος ήδη από το 1944 έχοντας αναγνωριστεί ως ιστορικό ορόσημο, το οποίο δεν αμφισβητούνταν από καμιά πλευρά [Πασχαλούδη 2016,418-419]. Το παράδοξο του πράγματος να εορτάζεται η είσοδος σε έναν πόλεμο και όχι το τέλος του μπορεί εύκολα να να δικαιολογηθεί από τα μεταγενέστερα γεγονότα.

Τα Δεκεμβριανά πολύ γρήγορα επισκίασαν τους πανηγυρισμούς της απελευθέρωσης και η έναρξη του εμφύλιου πολέμου που θα παρατείνει τις συγκρούσεις μέχρι και το 1949 δεν θα επιτρέψουν-παρ' όλες τις προσπάθειες- να καθιερωθεί η 12η Οκτωβρίου ως ιστορική επέτειος [Πασχαλούδη 2016, 420-421]. Στα πλαίσια αυτά  και η Αντίσταση ταυτισμένη με την Αριστερά δυσκολεύτηκε να βρει το δρόμο της στο επετειακό εορτολόγιο του κράτους και, αν και τιμάται πλέον από το 1982 στις 25 Νοεμβρίου, η ημερομηνία αυτή για πολλούς  Έλληνες δεν σημαίνει απολύτως τίποτε.

Στον ευρωπαϊκό αντίποδα, το τέλος του Β΄ΠΠ εορτάζουν με ιδιαίτερη λαμπρότητα η Γαλλία [Κόκκινος 2010, 99] σε μια προσπάθεια να υπερτονίσει την αντιστασιακή δράση ενός τμήματος του γαλλικού λαού , αλλά -και κυρίως- η Ρωσία διαλαλώντας σε όλο τον κόσμο την αποφασιστική της συμβολή στην ήττα των δυνάμεων του Άξονα. Η αντίσταση τιμάται σε πολλές χώρες, αν και στις περισσότερες περιπτώσεις το αντιστασιακό βάρος τους ήταν πολύ μικρότερο σε σχέση με αυτό της Ελλάδας ή της Γιουγκοσλαβίας. Ιδιαίτερη περίπτωση αποτελούν οι βαλτικές χώρες (Εσθονία. Λετονία, Λιθουανία) που τιμούν την απελευθέρωσή τους την 31 Αυγούστου (1994), ημέρα αποχώρησης των ρωσικών στρατευμάτων από το έδαφός τους [Φλάισερ 2008,43].

Βιβλιογραφία

• Κόκκινος Γιώργος, "Η δυναμική της μνήμης και της λήθης στη δημόσια σφαίρα και οι νόμοι για τη μνήμη στη Γαλλία" στο Γ. Κόκκινος, Ε. Λεμονίδου, Β. Αγτζίδης, Το τραύμα και οι πολιτικές της μνήμης. Ενδεικτικές όψεις των συμβολικών πολέμων για την Ιστορία και και τη Μνήμη, Αθήνα, 2010, σελ. 86-129.
• Πασχαλούδη Ελένη, "Η Εθνική Αντίσταση στον επετειακό χάρτη της μεταπολεμικής Ελλάδας" στο Σ. Δορδανάς, Β. Λάζου κ.ά. (επιμ.), Κατοχική βία 1939-1945. Η ελληνική και ευρωπαϊκή εμπειρία, Αθήνα, 2016,σελ.415-436.
• Φλάισερ Χάγκεν,Οι πόλεμοι της μνήμης. Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος στη δημόσια ιστορία, Αθήνα, 2008.