Η επιστήμη της Ιστορίας και η ενασχόληση με το παρελθόν

 Ήδη από τα πρώτα χρόνια μας ερχόμαστε σε επαφή με αυτό που είναι γνωστό ως Ιστορία. Τις πρώτες σημαιούλες και την παραδοσιακή στολή στο νηπιαγωγείο θα διαδεχτούν τα σχολικά εγχειρίδια με την επίσημη/αποδεκτή εκδοχή των ιστορικών γεγονότων, ο εορτασμός εθνικών και τοπικών επετείων, οι παρελάσεις και οι εκπαιδευτικές επισκέψεις σε ιστορικά τοπόσημα και πάσης φύσεως μουσεία ιστορικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος. Οδωνύμια, εκθέσεις φωτογραφίας και κειμηλίων, ομιλίες, εκδόσεις βιβλίων (προτιμητέα τα απομνημονεύματα), κινηματογραφικές ταινίες αμφίβολης ιστορικής πιστότητας, δραματοποιήσεις και αναπαραστάσεις ιστορικών γεγονότων, ιστορικά ντοκιμαντέρ με εντυπωσιακές ψηφιοποιημένες εικόνες είναι συνήθως τα μέσα με τα οποία η Ιστορία επιβάλλει την παρουσία της. Όλα αυτά βέβαια λειτουργούν πιο εμφατικά σε περιπτώσεις προσωπικών βιωμάτων, μαρτυριών και παρακαταθηκών του οικογενειακού παρελθόντος.

Θα υποστηρίζαμε λοιπόν ότι ο  σύγχρονος άνθρωπος αντιλαμβάνεται την Ιστορία περισσότερο ως μια επιβεβαίωση ενός εξιδανικευμένου παρελθόντος, όπου και ο ίδιος αισθάνεται ότι έχει, βάσει της οικογενειακής του ιστορίας, τη δική του ξεχωριστή θέση,  ενός παρελθόντος που δύσκολα αναθεωρείται από σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα. Σε ένα δεύτερο επίπεδο η Ιστορία φαντάζει ως ένας τομέας, όπου ο καθένας "δικαιούται" να έχει άποψη, διαμορφωμένη συνήθως είτε στα σχολικά του χρόνια είτε από οικογενειακά βιώματα είτε από "ιστορικούς τηλεαστέρες".

Το παρελθόν (οικογενειακό, τοπικό, εθνικό) μάς ακολουθεί ούτως ή άλλως σε όλη μας τη ζωή, καθώς οι  συνέπειες μπορεί να φτάνουν στο παρόν. Πολλές φορές οι μαρτυρίες κυρίως μέσα από το οικογενειακό μας περιβάλλον γίνονται ζώσα πραγματικότητα και για τις επόμενες γενιές.  Με την πάροδο όμως του χρόνου  και την απόσταση που αποκτά κάποιος από τις - φορτισμένες σε πολλές περιπτώσεις- μαρτυρίες,  το παρελθόν αντιμετωπίζεται με μια πιο ψύχραιμη ματιά, συστηματοποιείται, ενώ πράξεις και γεγονότα εκλογικεύονται μέσα από το πρίσμα της χρονικής απόστασης. Ο ιδεολογικός προσανατολισμός αποτελεί σταθερή πυξίδα για το πώς ερμηνεύουμε τα πράγματα, ακόμη και αν τα γεγονότα πεισματικά αρνούνται τη δική μας οπτική. Θα έλεγα όμως ότι η  σοβαρή ενασχόληση με την επιστήμη της ιστορίας είναι η αποφασιστική καμπή για αυτόν που θέλει να κλείσει τα κενά που το παρελθόν κληροδοτεί.