"Κάθε ιστορία είναι μια σύγχρονη ιστορία"; Ή "Πώς η Ιστορία κυριαρχείται από το παρόν"

     Οι τρόποι με τους οποίους γίνεται αντιληπτό το παρελθόν από τις σύγχρονες κοινωνίες πηγαίνουν πέρα από την παραδοσιακή αντίληψη της Ιστορίας ως μιας επιστήμης που ασχολείται με το παρελθόν[1]. Μέσα από διαδικασίες μνήμης και παράδοσης, θεσμών και δραστηριοτήτων[2] το παρελθόν βρίσκεται πανταχού παρόν.  Ωστόσο το παρελθόν δεν είναι κάτι το στατικό, καθώς αναθεωρείται διαρκώς  είτε λόγω νέων  ανακαλύψεων και  καινούργιων  αναγνώσεων των τεκμηρίων[3] είτε λόγω σύγχρονων μεταβολών και άρα απάντησης σε σύγχρονες  κοινωνικές και πολιτικές ανάγκες.

     Κεντρική θέση  στην «ανακάλυψη» κάθε φορά ενός «νέου» παρελθόντος – αν είναι δόκιμος ο όρος- κατέχει ο ιστορικός, ο οποίος δεν ζει μέσα σε μια γυάλινη σφαίρα, αλλά ως τέκνο της εποχής του,  ζει σκέφτεται και δρα οπλισμένος με την ιδεολογική του φαρέτρα μέσα σ’ ένα συγκεκριμένο κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο[4]. Καθώς το παρελθόν κατασκευάζεται και αναθεωρείται συστηματικά[5], ο κίνδυνος να αντιμετωπίζονται ιστορικά γεγονότα ως ανάλογα  σημερινών - ανακαλύπτοντας πραγματικές ή φανταστικές ομοιότητες και διαφορές, χρησιμοποιώντας τα ως παραδείγματα με σημερινές προεκτάσεις, εισάγοντας αναχρονισμούς και οπτικές ξένες προς την περίοδο που μελετάται[6] - φαντάζει πραγματικός. Όσο λοιπόν κι αν δεν μπορεί ο ερευνητής να αποστασιοποιηθεί από την εποχή του, οφείλει να κρατά μια απόσταση ασφαλείας από το παρελθόν που θα του διασφαλίσει τουλάχιστον το εχέγγυο της όσο το δυνατόν αμερόληπτης στάσης[7]. Κάτω από αυτό το πρίσμα η άποψη του Κρότσε ότι «κάθε ιστορία είναι μια σύγχρονη ιστορία»[8] θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με μεγάλη επιφύλαξη.

Βιβλιογραφία

·  Αντώνης Λιάκος,  Πώς το παρελθόν γίνεται ιστορία, Πόλις, Αθήνα, 2007, σελ.102- 126

·  Ζακ Λε Γκοφ,  Ιστορία και μνήμη, Νεφέλη, Αθήνα, 1998, σελ.147-164 

---

[1] Ζακ Λε Γκοφ,  Ιστορία και μνήμη, Νεφέλη, Αθήνα, 1998, σελ. 153

[2] Αντώνης Λιάκος,  Πώς το παρελθόν γίνεται ιστορία, Πόλις, Αθήνα, 2007, σελ. 117- 118

[3] Ζακ Λε Γκοφ,  Ιστορία και μνήμη, ό.π. σελ.155

[4] Ό.π. σελ.160

[5] Αντώνης Λιάκος,  Πώς το παρελθόν…,ό.π. σελ.121

[6] Ζακ Λε Γκοφ,  Ιστορία και μνήμη, ό.π. σελ.158

[7] Ό.π. σελ.163

[8] Ό.π. σελ.154