"Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΚΟΖΑΝΗΣ, 1912" (Εργασία στην Τοπική Ιστορία)

'Οπως είναι γνωστό, η πόλη της Κοζάνης απελευθερώθηκε στις 11 Οκτωβρίου του 1912,ύστερα από τη μάχη του Σαραντάπορου. Οι Τούρκοι, λοιπόν, εγκατέλειψαν το Σαραντάπορο και τα Σέρβια αφού πρώτα τα έκαψαν. Καταδιωκόμενοι από τον ελληνικό στρατό υποχωρούν προς την Κοζάνη.

Πανικόβλητος ο κύριος όγκος της Τούρκικης φρουράς της πόλης εγκατέλειπε τα όπλα αρπάζοντας τρόφιμα από μαγαζιά και φούρνους σπάζοντας τις πόρτες τους. Μετά τη μάχη του Σαραντάπορου, στις 11 Οκτωβρίου 1912,το τουρκικό επιτελείο στην Κοζάνη συνεδρίασε και αποφάσισε να εγκαταλείψει την πόλη. Κάποιος αξιωματικός του επιτελείου πρότεινε το βομβαρδισμό και την πυρπόληση της Κοζάνης, όμως αυτή η πρόταση απορρίφθηκε από τον συγκρατημένο Τούρκο Αρχιστράτηγο Ταχσίν πασά έχοντας με το μέρος του και τον αλβανικής καταγωγής Μπουτίρ μπέη.

Οι Τούρκοι υπάλληλοι διατάχτηκαν να παραλάβουν τα αρχεία τους και ο κύριος όγκος του στρατού, όσος ήταν ακόμα συνταγμένος κινήθηκε προς τη Βέροια . Μόνο δύο τάγματα του στρατού σχεδόν διαλυμένα έφυγαν προς τα Καϊλάρια και ανασυντάχτηκαν έξω από το χωριό Περδίκκας με την φρουρά των Καϊλαρίων.

Κατόπιν οι Κοζανίτες έτρεξαν στους τούρκικους στρατώνες κι άρπαξαν όπλα πυρομαχικά, τρόφιμα, κι ό,τι άλλο υπήρχε μέσα σ' αυτούς. Από όλες τις γειτονιές κατέβηκαν οπλισμένοι κάτοικοι στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου στο κέντρο της πόλης.

Οι μέχρι εκείνη τη στιγμή υπόδουλοι Κοζανίτες με τα όπλα που κατείχαν, τρελοί από χαρά και αγαλλίαση τράνταζαν την ατμόσφαιρα από τους πυροβολισμούς τους.Ο στρατός και το ιππικό διέκοψε προς στιγμή την πορεία του, νομίζοντας ότι πρόκειται για μάχη που διεξάγονταν μέσα στην πόλη, μεταξύ πληθυσμού και εχθρού. Όταν όμως βεβαιώθηκε πως πρόκειται για εκδηλώσεις χαράς, ο επικεφαλής της Ιλαρχίας του Ιππικού Στρατηγός Σούτσος, διέταξε βραδεία εκκίνηση της φάλαγγας προς την πόλη.

Ενώ οι καμπάνες ηχούσαν χαρμόσυνα, ο λαός δεν άργησε να βρεθεί στην έξοδο της πόλης με τα βλέμματα προσηλωμένα στο μέρος απ όπου θα έφταναν οι ελευθερωτές . Μόλις οι Κοζανίτες αντίκρισαν τους στρατιώτες καβαλάρηδες ξέσπασαν σε ζητωκραυγές και σε παρατεταμένα χειροκροτήματα.

Μετά την είσοδο του ιππικού, ο λαός ύστερα από το τρικούβερτο γλέντι του,γύρισε στα σπίτια του διαδίδοντας το ευχάριστο γεγονός στους γέρους της γειτονιάς του με τη φράση «Παππού ήρθε το Ελληνικό». Οι γέροι με συγκίνηση και δάκρυα έκαναν τον σταυρό τους και απαντούσαν με τα λόγια: «Τώρα ας πεθάνουμε» .

Οι Δημοτικές και Κοινοτικές αρχές με τον Μητροπολίτη και τον Δήμαρχο συγχάρηκαν τους ελευθερωτές και τους οδήγησαν στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου, όπου έγινε δοξολογία. Την επόμενη μέρα,12 Οκτωβρίου, με πανηγυρική όψη η πόλη γεμάτη σημαίες υποδέχτηκε τμήματα των Μεραρχιών και το υπόλοιπο της ταξιαρχίας του ιππικού.

Την Κυριακή 14 Οκτωβρίου έφτασε στην Κοζάνη και ο Έλληνας βασιλιάς Γεώργιος, ο οποίος έδωσε διαταγή μια μικρή δύναμη να απελευθερώσει τα Καϊλάρια και ο υπόλοιπος στρατός να κινηθεί προς Βέροια και Θεσσαλονίκη.

Η Κοζάνη έγινε και τυπικά ελληνική, περιλήφθηκε δηλαδή μέσα στα καινούρια σύνορα της Ελλάδας, πεντακόσια σχεδόν χρόνια μετά την ίδρυσή της.

Βιβλιογραφία/Δικτυογραφία:                                          

 Ονόματα μαθητριών:

el.wikipedia.org                                                                         Ευαγγελία Σπανούδη

www.giapraki.com                                                                    Δήμητρα Φασούλα

eranistis.net                                                                                Καλλιόπη Χαλκιά