"ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ, ΑΕΙΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΤΩΝ ΠΟΤΑΜΩΝ" - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ "ΠΟΤΑΜΙΑ ΠΟΥ ΧΩΡΙΖΟΥΝ - ΓΕΦΥΡΙΑ ΠΟΥ ΕΝΩΝΟΥΝ"

ΜΑΘΗΤΡΙΕΣ: ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

                        ΚΑΡΒΕΛΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ

                        ΜΑΜΑΤΣΙΟΥ ΣΤΕΛΙΝΑ
 

1.ΤΡΟΠΟΙ ΣΩΣΤΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΤΩΝ ΠΟΤΑΜΩΝ

Τα επιφανειακά νερά από πηγή πλούτου, μπορούν να μετατραπούν σε μια διαρκή και αόρατη απειλή, αν οι κυβερνήσεις όλων των χωρών δεν πάρουν άμεσα δραστικά μέτρα για την διαχείριση και την προστασία τους. Είναι, λοιπόν, επιτακτική ανάγκη η λήψη άμεσων μέτρων, που θα διατηρήσουν τα αποθέματα γλυκού νερού, καλής ποιότητας.

     Οι βιομηχανίες αρχίζουν να συνειδητοποιούν την ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος. Όμως η συνύπαρξη βιομηχανίας και φύσης εξακολουθεί να συναντά πολλά προβλήματα. Οι προσπάθειες, που γίνονται , αποβλέπουν στη δυνατόν μικρότερη επιβάρυνση της φύσης.
Γιατί οι δραστηριότητες για τον περιορισμό της ρύπανσης των επιφανειακών νερών και την προστασία τους, συνεπάγονται σοβαρές δαπάνες λειτουργίας και συντήρησης των ειδικών εγκαταστάσεων αντιρρύπανσης (βιολογικοί καθαρισμοί) αλλά και συνεχείς επενδύσεις για τη βελτίωση της περιβαλλοντικής απόδοσης, της διασφάλισης της υδατοτροφοδοσίας και της διάθεσης των αστικών και βιομηχανικών αποβλήτων.  Τα υγρά απόβλητα, μετά την επεξεργασία τους, αποτελούν ένα υδατικό πόρο, πολύ προσιτό οικονομικά, κατάλληλο κύρια για άρδευση. Ανακυκλούμενα χρησιμοποιούνται στις παραγωγικές μονάδες της βιομηχανίας ή για οικιακή χρήση (εκτός από πόση), ή για την πυροπροστασία δασικών εκτάσεων σε περιοχές που γειτνιάζουν με αστικά κέντρα, ή για τον εμπλουτισμό υπόγειων υδροφορέων.      Με την τελευταία εφαρμογή αποφεύγεται η είσοδος αλμυρού νερού από τη θάλασσα στους υπόγειους υδροφόρους ορίζοντες, αποκαθίσταται το υδατικό δυναμικό, αποθηκεύονται οι χειμερινές απορροές, για να χρησιμοποιηθούν στις περιόδους αιχμής, βελτιώνονται τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των υδατικών πόρων, προστατεύονται οι επιφανειακές κατασκευές από καταστροφές λόγω καθίζησης, εξασφαλίζεται η ανάπτυξη της περιοχής μέσω της διατήρησης ικανής ποιότητας και ποσότητας νερού. Γενικά, δίνει λύσεις για την περιβαλλοντική προστασία των υδροφόρων οριζόντων και την αειφορική διαχείριση του υδατικού δυναμικού. Είναι αξιοσημείωτη η διαχείριση του νερού με τη βοήθεια των φραγμάτων ,όπου μεγάλη ποσότητα νερού συγκεντρώνεται και συγκρατείται από την ανθεκτική κατασκευή του φράγματος. Με αυτό τον τρόπο μπορεί εύκολα να παραχθεί υδροηλεκτρική ενέργεια, με αποτέλεσμα την εξοικονόμηση των μη φυσικών πόρων.

2.ΟΙ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΣΤΑ ΠΟΤΑΜΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥΣ

ΈΒΡΟΣ

Μεγάλες πλημμύρες σημειώθηκαν τα έτη 2005 και 2006, αποτέλεσμα των οποίων  η περιοχή γύρω από τον ποταμό να εκκενωθούν λόγω πλημμύρας. Γι’ αυτό το λόγο έγινε τεχνητή θραύση του αναχώματος στην τοποθεσία Πέτρα ώστε να εκτονωθούν τα νερά στις πλημμυρισμένες εκτάσεις. Το 2005 και το 2006 συνολικά 400.000 στρέμματα στην Ελλάδα και 450.000 στρέμματα στην Τουρκία πλημμύρισαν και το φαινόμενο των πλημμύρων τα τελευταία χρόνια επαναλαμβάνεται. Μέρος του προβλήματος αποτελεί το φράγμα του Ιβαΐλογκραντ στον Άρδα ποταμό στην Βουλγαρία (το φράγμα βρίσκεται 6χλμ από τα σύνορα με την Ελλάδα). Όταν γίνεται υπερχείλιση νερού στο φράγμα τα νερά μέσα σε 2-4 ώρες χύνονται ορμητικά μέσω του ποταμού Άρδα στον Έβρο. Οι Βούλγαροι είναι υποχρεωμένοι να ενημερώνουν τις Ελληνικές αρχές πριν την υπερχείλιση του φράγματος, αλλά αυτό πολλές φορές δεν γίνεται εγκαίρως μιας και είναι δύσκολο να προβλεφθεί η υπερχείλιση. Πρόβλημα υπερχείλισης του ποταμού αποτελούν επίσης τα χωμάτινα αναχώματα που έχει φτιάξει η Ελλάδα και η Τουρκία στην κοίτη του ποταμού με αποτέλεσμα το πλάτος του ποταμού στο παρελθόν από 2.000 μέτρα να έχει περιοριστεί σήμερα στα 200 μέτρα με αποτέλεσμα σε περίπτωση μεγάλης ποσότητας νερού η ροή να μην είναι ομαλή.

ΑΛΙΑΚΜΟΝΑΣ

Εκεί, όπου ο ποταμός ενώνεται με τη Θάλασσα, έχει σχηματιστεί με τα χρόνια ένα εκτεταμένο Δέλτα που φτάνει τα 40.000 στρέμματα, έκταση κατά πολύ μικρότερη σε σύγκριση με το Δέλτα του Αξιού. Αιτία το μεγάλο φράγμα που κατασκευάστηκε και κατακρατεί ένα μεγάλο μέρος των φερτών υλών. Αποτέλεσμα αυτού είναι να μειωθούν σημαντικά οι προσχώσεις και κατά την περίοδο του καλοκαιριού, που τα νερά είναι λιγοστά, η θάλασσα εισχωρεί και κατακλύζει ένα μεγάλο μέρος της κοίτης του ποταμού

.

ΑΞΙΟΣ

Οι εκβολές του Αξιού ήταν παλιότερα 10 χλμ. ΒΑ από τη σημερινή τους θέση, κοντά στις εκβολές του ποταμού Γαλλικού, στο δυτικό στόμιο του λιμανιού της Θεσσαλονίκης. Ο κίνδυνος όμως να κλείσει το λιμάνι της Θεσσαλονίκης από προσχώσεις, οδήγησε στην εκτροπή της κοίτης του με εργασίες που άρχισαν το 1928 και ολοκληρώθηκαν το 1934. Έτσι οι εκβολές του μετατοπίστηκαν από το στόμιο του λιμανιού στο στόμιο του κόλπου της Θεσσαλονίκης, κοντά στις εκβολές του ποταμού Λουδία. Στην περιοχή του Βαλτοχωρίου έχει κατασκευαστεί το φράγμα της Έλλης, μήκους 1.132 m, με τα νερά του οποίου αρδεύονται με ανοιχτές διώρυγες (καναλέττα) περί τα 330.000 στρέμματα ακαθάριστης γεωργικής γης. Το παλιό Δέλτα του ποταμού διαβρώθηκε από τη θάλασσα, αλλά η ανάμειξη του αλμυρού με το γλυκό νερό δημιούργησαν ένα καινούργιο Δέλτα, που σήμερα θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους υγρότοπους διεθνούς σημασίας. Το 1954 άρχισε να κατασκευάζεται και φράγμα του Αξιού στην Ελεούσα το οποίο και τέθηκε σε πλήρη λειτουργία το 1962, εξυπηρετώντας τον κάμπο της Θεσσαλονίκης, ανατολικά και δυτικά της κοίτης του ποταμού. Με δύο αγωγούς, το νερό διοχετεύεται στα αρδευτικά δίκτυα, από τα οποία ποτίζονταν μέχρι τα τελευταία χρόνια 125.000 στρέμματα ανατολικά και 225.000 δυτικά. Σήμερα, τα 35.000 στρέμματα ποτίζονται από τον ποταμό Αλιάκμονα και από το φράγμα Ελεούσας, που δίνει 25 κυβικά μέτρα νερού το δευτερόλεπτο, ποτίζονται 320.000 στρεμμάτων. Το μεγαλύτερος μέρος των καλλιεργειών είναι ρύζι, βιομηχανική τομάτα, βαμβάκι, καλαμπόκι και μικρές εκτάσεις κηπευτικών.

3.ΡΥΠΑΝΣΗ ΠΟΤΑΜΟΥ(ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ)

Δραστηριότητες που εμπλουτίζουν ή ρυπαίνουν υδάτινους αποδέκτες, είναι οι απορρίψεις που αφορούν ανθρώπινες χρήσεις. Τα ακάθαρτα νερά χαρακτηρίζονται από τη μεγάλη τους περιεκτικότητα σε οργανικά συστατικά και συνήθως αποχετεύονται σε θαλάσσιους, λιμναίους ή ποτάμιους αποδέκτες ή και απορροφητικούς βόθρους, ρυπαίνοντας έτσι και τα υπόγεια νερά.

Βιομηχανική Ρύπανση

Οι υγρές βιομηχανικές απορροές (νερό ή παραπροϊόντα) σχετίζονται με την παραγωγική διαδικασία της βιομηχανίας. Οργανική, με επιπτώσεις στην κατανάλωση οξυγόνου των νερών, όπως από τις βιομηχανίες τροφίμων που είναι ανεπτυγμένες στην Ελλάδα (βιομηχανίες παστερίωσης γάλατος, σφαγεία).Επίσης η ρύπανση με θρεπτικά, με επιπτώσεις την εμφάνιση ευτροφισμού στα νερά όπως από βιομηχανίες λιπασμάτων ή βιομηχανίες επίσης η ρύπανση με βαρέα μέταλλα, όπως από χημικές βιομηχανίες και βυρσοδεψεία. Θερμική ρύπανση από νερά ψύξης. Η μορφή αυτή ρύπανσης είναι περιορισμένη στην Ελλάδα.

Ευτροφισμός

Ο ευτροφισμός παρουσιάζεται σε λίμνες ή σε κλειστούς αβαθείς κόλπους κάτω από ορισμένες συνθήκες. Το αποτέλεσμα είναι να μεταβάλλεται η πανίδα και η χλωρίδα των νερών, η θέα τους να είναι ιδιαίτερα αντιαισθητική και, λόγω της πράσινης γλοιώδους επιφάνειας, να δυσκολεύεται η αλιεία. Επακόλουθο του ευτροφισμού είναι η ΄΄προοδευτική επιδείνωση΄΄ της ποιότητας του νερού. Επίσης μειώνεται το οξυγόνο, που υπάρχει στο νερό, με αποτέλεσμα το θάνατο πολλών υδρόβιων οργανισμών.

Αγροτική ρύπανση

Η ρύπανση που προκαλείται στα νερά από τις γεωργικές δραστηριότητες αφορά τη ρύπανση από τα λιπάσματα που έχει σχέση με τον ευτροφισμό των νερών, καθώς και τη ρύπανση φυτοφαρμάκων. Η ρύπανση αυτή φτάνει στα επιφανειακά νερά μέσω της επιφανειακής απορροής με τα νερά της βροχής, ή με την επικοινωνία με τα υπόγεια νερά που εν τω μεταξύ έχουν ρυπανθεί από τη στράγγιση των νερών άρδευσης των αγρών.

4.ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΤΑΜΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΠΟΥ ΖΟΥΝ ΣΕ ΑΥΤΟΥΣ

Τον τελευταίο αιώνα ο άνθρωπος έχει συνειδητοποιήσει τη σημαντικότητα της διατήρησης της χλωρίδας και της πανίδας και κυρίως της φροντίδας  των ποταμών. Γι’ αυτόν το λόγο, άρχισε να ασχολείται και να παίρνει μέτρα  υπέρ της προστασίας των ποταμών. Για παράδειγμα , τα νερά των βόθρων που καταλήγουν στα ποτάμια θα πρέπει να καθαρίζονται (βιολογικός καθαρισμός) το ίδιο και τα υγρά απόβλητα των βιομηχανιών. Επιπλέον το κυνήγι και η υπερβόσκηση θα πρέπει να περιοριστούν ή ακόμα και να απαγορευτούν. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα σπάνια ειδών πουλιά ( ενδημικά) που εδρεύουν στην περιοχή του ποταμού Αλιάκμονα. Εν τέλει, η πιο σωστή πράξη από μέρους του ανθρώπου θα ήταν η αποφυγή των λιπασμάτων και των φυτοφαρμάκων από τις καλλιέργειες.

Βιβλιογραφία:

Wikipedia

Εικόνες google

Ritaeleni.blogspot.gr