"ΠΟΤΑΜΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ' - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ "ΠΟΤΑΜΙΑ ΠΟΥ ΧΩΡΙΖΟΥΝ - ΓΕΦΥΡΙΑ ΠΟΥ ΕΝΩΝΟΥΝ"

ΜΑΘΗΤΡΙΕΣ: ΜΑΜΑΤΣΙΟΥ ΣΤΕΛΙΝΑ

                        ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΠΛΙΑΤΣΙΟΥ

 

Έργο του Ρομπ Γκονζάλβεζ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Από τα παλαιότερα χρόνια, μέχρι και σήμερα τα ποτάμια έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στον πολιτισμό της κάθε χώρας. Έχουν γραφτεί πολλά ποιήματα καθώς και τραγούδια που μιλάνε για την σπουδαιότητα των ποταμών. Για το νερό τους, την χρησιμότητα τους, τις ιδιότητές τος και επίσης αφηγούνται γεγονότα που έχουν συμβεί στους ποταμούς. Πολλοί διάσημοι καλλιτέχνες ,ζωγράφοι, έχουν απεικονίσει με σπουδαίο τρόπο εικόνες ποταμών είτε που έχουν σκεφτεί οι ίδιοι είτε από μια επίσκεψή τους σε αυτόν, είτε βεβαίως από αναμνήσεις των παιδικών τους χρόνων. Ο καθένας με τον δικό του τρόπο έχει εμπνευστεί και μαγευτεί από την γοητευτική ομορφιά των ποταμών και αυτό μας το αποτυπώνει στους πανέμορφους πίνακές του.

                    

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

•          Ελληνική μυθολογία, θρύλοι, παραδόσεις και φυσικό περιβάλλον.

•          Οι ποταμοί, σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, κατά την προσφιλή αλληγορική, ιδεο-ανθρωπόμορφη αντίληψη των αρχαίων Ελλήνων ήταν ποτάμιοι θεοί, γιοι του Ωκεανού και της Τηθύος. Αποτελούν θέμα των λαϊκών μας παραδόσεων. Θρύλοι θέλουν αλλόκοτα  πλάσματα να ζωντανεύουν στα νερά των ποταμών

  

ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΠΟΤΑΜΩΝ

•             πολλά τραγούδια έχουν γραφτεί για το ποτάμι από πολλούς Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες

Ποταμέ, τζάνε μ', ποταμέ μου,
ποταμέ, ποταμέ μου σαν γεμίζεις
και βαρείς και κυματίζεις.

Πάρε με, τζάνε μ', ποταμέ μου,
πάρε με, πάρε με στα κύματα σου,
στα στριφογυρίσματα σου.

Να με πας, τζάνε μ', ποταμέ μου,
να με πας, να με πας στη γη, στη Δύση,
μες στ' Αλή, μες στ' Αλή πασά τη βρύση.

Πο' ρχονται, τζάνε μ', ποταμέ μου,
πο' ρχονται, πο' ρχονται οι ξανθές και πλένουν,
μαυρομά-, μαυρομάτες και λευκαίνουν.

https://www.youtube.com/watch?v=-jly4s9yeRU    

ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΠΟΤΑΜΩΝ

•         Το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω
και δεν πρόκειται σε σένα να γυρίσω.
Μια παλιά και ξεγραμμένη ιστορία
δεν μπορεί να μου αλλάξει την πορεία.

Κι αν γινόταν μονομιάς να σε ξεχνούσα,
στη ζωή μου τίποτα άλλο πιο πολύ δε θα ζητούσα.

Το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω
και την πόρτα σου ποτέ δεν θα χτυπήσω.
Πιο καλά να συναντήσω κάτι άλλο
και ας πέσω σε ένα λάθος πιο μεγάλο.

Κι αν γινόταν μονομιάς να σε ξεχνούσα,
στη ζωή μου τίποτα άλλο πιο πολύ δε θα ζητούσα. 
 https://www.youtube.com/watch?v=PeIuUqLEkmM

                                       

          ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΠΟΤΑΜΩΝ

1.    ‘’ΤΗΣ ΛΑΡΙΣΗΣ ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ’’

2.    ‘’ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ΄΄ ΤΗΣ ΝΑΤΑΣΑ ΜΠΟΦΙΛΙΟΥ

3.    ‘’ΤΟ ΝΕΡΟ ΠΟΥ ΚΥΛΑΕΙ’’ΞΥΛΙΝΑ ΣΠΑΘΙΑ

4.    ‘’ΠΟΤΑΜΙ ΔΙΧΩΣ ΘΑΛΑΣΣΑ’’

5.    ‘’ΠΟΤΑΜΙ ΜΑΥΡΟ’’

6.    ‘’ΠΟΤΑΜΟΙ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΑΧΤΕΣ’’ΛΕΚΚΑΣ

7.    ‘’ΕΦΤΑ ΠΟΤΑΜΙΑ’’

8.    ‘’RIVERS FLOWS IN YOU’’

9.    ‘’BOAT ON THE RIVER’’

ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΑ ΠΟΤΑΜΙΑ

Ἡ θάλασσα καὶ τὰ ποτάμια

Πῆγαν τὰ ποτάμια
παραπονεμένα
κι εἶπαν τῆς θαλάσσης:
Φέρνομε σ᾿ ἐσένα
ὅλα μας τὰ πλούτη,
ὅλη τη χαρά μας,
ὅλη τη ζωή μας,
ὅλα τὰ νερά μας.
Καὶ γιὰ πληρωμή μας
σὺ τί μᾶς χαρίζεις;
Παίρνεις τὰ νερά μας
καὶ μᾶς τ᾿ ἁρμυρίζεις!

Καὶ τοὺς εἶπ᾿ ἐκείνη:
Πῶς μπορῶ ν᾿ ἀλλάξω;
Τὰ γλυκὰ νερά σας
πῶς νὰ τὰ φυλάξω;
Εἶμ᾿ ἀπὸ τὴ φύση
ἁρμυρὴ πλασμένη
Κι ἁρμυρὸ κοντά μου
κάθε τί θὰ γένει.
Τὰ παράπονά σας
πᾶνε στὰ χαμένα.
Θέτε τὸ καλὸ σάς;
φεύγετ᾿ ἀπὸ μένα.ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡΟΣΙΝΗΣ

ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΑ ΠΟΤΑΜΙΑ

Το ποτάμι (Μάνος Χατζηδάκις)

Εκεί κάτω στο ποτάμι
Ζούνε δυο μικρά παιδιά
Τόνα βλέπει δεν ακούει
Τ' άλλο ακούει μα δε βλέπει
Και τα δυο ξέρουν πως πρέπει
Να ‘χουν μόνο μια καρδιά
Εκεί κάτω στο ποτάμι
Τα παιδιά μένουν παιδιά
Το ποτάμι όλο γεμίζει
Και τη θάλασσα ποτίζει
Εκεί κάτω στο ποτάμι
Ζει μια δύστυχη τρελή
Π' αγαπούσε ένα πουλί
Το παιδί που δεν ακούει
Της σκοτώνει το πουλί
Κι από τότες δε γνωρίζει
Πως την βλέπει το ποτάμι
Σαν γυναίκα ή σαν πουλί;
Το ποτάμι όλο γεμίζει
Κι απ' τη θλίψη ξεχειλίζει
Εκεί κάτω στο ποτάμι
Ζούσ' ο κύριος Δικαστής

Κυνηγούσε τα θηρία

Κι αγαπούσε μια Κυρία
Ώς την ώρα που η τρελή
Πνίγει την μικρή Κυρία
Που τη νόμισε παιδί
Κ' έτσι ο Δικαστής μονάχος
Προτιμά να σκοτωθεί
Εκεί κάτω στο ποτάμι
Θάψανε το Δικαστή
Το ποτάμι όλο γεμίζει
Και την πίκρα μου ποτίζει
Εκεί κάτω στο ποτάμι
Ζει μια νύφη ερημική
Που σαν τέλειωσεν ο γάμος
Έφυγε ο γαμπρός το βράδυ
Και δεν ήρθε την αυγή
Έτσι η νύφη στολισμένη
Εκεί κάτω στο ποτάμι
Έγινε κι αυτή κραυγή

ΕΘΙΜΟ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ

•        Σε πολλά χωριά της Θεσσαλίας τα Φωτα, όπου υπάρχουν ποτάμια, οι κάτοικοι παίρνουν τα εικονίσματα από την εκκλησία και τα μεταφέρουν στο ποτάμι. Εκεί, μέσα στα παγωμένα νερά των ποταμών, ρίχνουν τον σταυρό και με αυτόν ραντίζουν τα εικονίσματα, τα οποία στη συνέχεια επιστρέφουν στην εκκλησία ενώ συνηθίζουν να ραντίζουν με το ευλογημένο νερό και τα χωράφια για να έχουν καλή σοδιά. Σε αρκετά χωριά της Θεσσαλίας, βουτούν ολόκληρη την εικόνα μέσα στο ποτάμι.

                                                                                           

ΠΙΝΑΚΕΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ

Πολλοί σημαντικοί ζωγράφοι έχουν φτιάξει έργα με θέμα το ποτάμι , είτε αυτό ήταν πολύ κοντά στον τόπο διαμονής τους, είτε έτυχε να το επισκεφτούν και να εμπνευστούν από αυτό.

Αλεξέι Σαβράσοφ, "Βαρκάρηδες στο Βόλγα", 1881

 

Πολλοί  ζωγράφοι ρωσικής καταγωγής , όπως ο Issaak Levitan και ο Alexey Savrasov απεικόνισαν στα έργα τους το Βόλγα (τοπικό ποτάμι για τους ίδιους ) , το μεγαλύτερο ποτάμι της Ευρώπης ,

 

Ισαάκ Λεβιτάν, Στο Βόλγα, 1888

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

v http://www.google.gr/

v http://atlaswikigr.wikifoundry.com/page/%CE%BC%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82+%CE%BA%CE%B1%CE%B9+%CF%84%CF%81%CE%B1%CE%B3%CE%BF%CF%8D%CE%B4%CE%B9%CE%B1+%CE%B3%CE%B9%CE%B1+%CF%84%CE%BF+%CF%80%CE%BF%CF%84%CE%AC%CE%BC%CE%B9

v http://users.uoa.gr/~nektar/arts/poetry/gewrgios_drosinhs_poems.htm

v http://www.paidika.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=1126&Itemid=83