Σύμφωνα με τον Dominick La Capra υπάρχουν δύο τρόποι προσέγγισης του παρελθόντος: ο τεκμηριωτικός και ο διαλογικός [Capra, 1996, 73]. Τα ντοκουμέντα από μόνα τους, όπως υποστηρίζει, δεν αρκούν για να κατανοηθεί το παρελθόν [Capra, 1996, 70], κάτι το οποίο όμως είναι δυνατό να γίνει, εφόσον ο ιστορικός αναπτύξει διάλογο με το αντικείμενο της έρευνάς του. Για να αναδομήσει ο ιστορικός την "πραγματικότητα" του παρελθόντος που μελετά, θα πρέπει να διεισδύσει στη μελέτη των ιχνών του παρελθόντος, έτσι όπως αναδύονται μέσα από τα "μεγάλα κείμενα". Φυσικά το ερώτημα που προκύπτει είναι ποια θεωρούνται "μεγάλα κείμενα" [Capra, 1996, 73] και πώς αναδεικνύεται η τεκμηριωτική τους αξία σε σχέση με την ποιητική.
Ο Capra θεωρεί ότι, ακριβώς επειδή η σύγχρονη ιστοριογραφία φαίνεται να παραγνωρίζει την αξία των κειμένων, η διανοητική ιστορία οφείλει να επικεντρωθεί σε αυτά [Capra, 1996, 73]. Κατά τη γνώμη του, τα "μεγάλα κείμενα" έχουν και τεκμηριωτική και ποιητική πλευρά. Από την τεκμηριωτική πλευρά αποκαλύπτονται στοιχεία και πληροφορίες για την "πραγματικότητα" ή τα κοινωνικά πλαίσια, ενώ η ποιητική προσδίδει νέες διαστάσεις στην τεκμηρίωση, όπως η φαντασία, η στράτευση και η ερμηνεία [Capra, 1996,76].
Η αξία κάθε προσέγγισης εξαρτάται, βέβαια, από τα ερωτήματα που κάθε φορά θέτει ο ερευνητής. Ο ιστορικός οφείλει να αναγνωρίζει τη σημασία των μεγάλων και σύνθετων κειμένων (ενδεικτικά: Λ. Τολστόι, "Πόλεμος και Ειρήνη", Τζ. Τζόις, "Οδυσσέας", Όμηρος "Ιλιάδα", Μαρξ, Ένγκελς, "Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος", Νίτσε, "Τάδε έφη Ζαρατούστρα" κλπ. ) και να διαλέγεται μαζί τους στην προσπάθεια αναδόμησης του παρελθόντος. Αυτό δεν σημαίνει ότι περιθωριοποιεί την αξιόπιστη τεκμηρίωση, που είναι απαραίτητη στην ιστορική προσέγγιση [Capra, 1996, 117], αλλά ούτε ότι υποκύπτει σε διαλογικές "ερμηνείες" [Capra, 1996, 122] που μπορούν να καταλήξουν είτε σε αναχρονισμούς είτε στην κατασκευή υποθετικών ιστοριών [Capra, 1996, 78].
Καταληκτικά, ο ιστορικός, θεωρώ, πρέπει να έχει γνώση των "μεγάλων κειμένων" που του προσφέρουν πολλές άλλες ερμηνείες και εκδοχές του παρελθόντος, αλλά, όπως και κάθε πηγή που μπορεί να αξιοποιηθεί ως πρωτογενής ανάλογα με τις ερωτήσεις που τίθενται κάθε φορά, έτσι και τα "μεγάλα κείμενα" πρέπει να περνάνε από την ίδια αυστηρή διαδικασία ελέγχου που επιτάσσει η επιστήμη της Ιστορίας.
Βιβλιογραφία
Dominick La Capra, 1996, "Επανεξέταση της διανοητικής ιστορίας και της ανάγνωσης των κειμένων" στο Chartier, R., Capra, D., White, H., Διανοητική Ιστορία.Όψεις μιας σύγχρονης συζήτησης, Αθήνα: Ε.Μ.Ν.Ε. Μνήμων, σελ.67-131
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.